Questions:
1. Why doesn’t 7-4-61 शर्पूर्वाः खयः apply in step 8? (Which condition is not satisfied?)
Answer: By 7-4-61 शर्पूर्वाः खयः, if a अभ्यास: begins with a शर्-खय् conjunct (a conjunct whose first letter belongs to the शर्-प्रत्याहार: and second letter belongs to the खय्-प्रत्याहार:) then the खय् letter is retained and all other consonants of the अभ्यास: take लोप:। In the present example, in the अभ्यास: “स्मृ”, the beginning सकारः belongs to the शर्-प्रत्याहार: but the second letter मकारः (second letter of the conjunct “स्म्”) does NOT belong to the खय्-प्रत्याहारः। Hence 7-4-61 does not apply.

2. Where has 6-4-24 अनिदितां हल उपधायाः क्ङिति been used in a तिङन्तं पदम् in the verses?
Answer: 6-4-24 अनिदितां हल उपधायाः क्ङितिहस् has been used in a तिङन्तं पदम् in the form अज्यसे derived from the धातुः √अन्ज् (अन्जूँ व्यक्तिम्रक्षणकान्तिगतिषु (व्यक्तिमर्षणकान्तिगतिषु) ७. २१)।
The विवक्षा is कर्मणि प्रयोगः, लँट्, मध्यम-पुरुषः, एकवचनम्।
अन्ज् + लँट् । By 3-2-123 वर्तमाने लट्।
= अन्ज् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= अन्ज् + थास् । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्।
= अन्ज् + से । By 3-4-80 थासस्से।
= अन्ज् + यक् + से । 3-1-67 सार्वधातुके यक्।
= अन्ज् + य + से । By 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= अज् + य + से । By 6-4-24 अनिदितां हल उपधायाः क्ङिति, the penultimate नकारः of bases that end in a consonant and that do not have इकारः as a marker, takes लोपः when followed by an affix that has ककारः or ङकारः as a marker.
= अज्यसे ।

3. Can you spot a अभ्यास-लोप: in the verses?
Answer: A अभ्यास-लोप: in the verses is seen in the form उपसेदुः derived from the धातुः √सद (षदॢँ विशरणगत्यवसादनेषु १. ९९०, ६. १६३)। The beginning षकार: of “षदॢँ” is replaced by a सकार: as per 6-1-64 धात्वादेः षः सः। The ending ऌकार: is a इत् as per 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत् and takes लोप: by 1-3-9 तस्य लोपः।
The विवक्षा is लिँट्, कर्तरि प्रयोग:, प्रथम-पुरुषः, बहुवचनम्।
सद् + लिँट् । By 3-2-115 परोक्षे लिँट्।
= सद् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= सद् + झि । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्।
= सद् + उस् । By 3-4-82 परस्मैपदानां णलतुसुस्थलथुसणल्वमाः। 1-3-4 न विभक्तौ तुस्माः prevents the ending सकार: of “उस्” from getting the इत्-सञ्ज्ञा।
= सद् सद् + उस् । By 6-1-8 लिटि धातोरनभ्यासस्य ।
= स सद् + उस् । By 7-4-60 हलादिः शेषः।
= सेद् + उस् । By 6-4-120 अत एकहल्मध्येऽनादेशादेर्लिटि, the अकार: of a अङ्गम् takes एकार: as the substitute and simultaneously there is लोप: (elision) of the अभ्यास:, when all the following conditions are satisfied:
(i) the अकार: is preceded and followed by a single (non-conjunct) consonant
(ii) the अङ्गम् is followed by a लिँट् affix which is कित्
(iii) in place of the first letter of the अङ्गम् there is no आदेश: (substitution) that is based on the लिँट् affix.
Note : By 1-2-5 असंयोगाल्लिट् कित्, a लिँट् affix which is not a पित् – does not have पकार: as a इत् – shall be considered to be a कित् (as having ककार: as a इत्), as long as there is no संयोग: (conjunction consonant) prior to the affix. Hence, “उस्” is a कित्-प्रत्यय: here. This allows 6-4-120 to apply.
= सेदुः । रुँत्व-विसर्गौ – 8-2-66 ससजुषो रुः and 8-3-15 खरवसानयोर्विसर्जनीयः।
“उप” is the उपसर्गः (ref. 1-4-59 उपसर्गाः क्रियायोगे।)
उप + सेदुः = उपसेदुः।

4. Can you spot a “रिङ्”-आदेश: in the commentary?
Answer: A “रिङ्”-आदेश: in the commentary is seen in the form आद्रियते derived from the धातुः √दृ (दृङ् आदरे ६. १४७)।
The विवक्षा is लँट्, कर्तरि प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
दृ + लँट् । By 3-2-123 वर्तमाने लट्।
= दृ + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= दृ + त । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्, 1-3-12 अनुदात्तङित आत्मनेपदम्।
= दृ + ते । By 3-4-79 टित आत्मनेपदानां टेरे।
= दृ + श + ते । By 3-1-77 तुदादिभ्यः शः। Note: Since the सार्वधातुक-प्रत्यय: “श” is अपित्, by 1-2-4 सार्वधातुकमपित् it behaves ङिद्वत् – as if it has ङकार: as a इत्। This allows 1-1-5 क्क्ङिति च to stop 7-3-84 सार्वधातुकार्धधातुकयोः।
= दृ + अ + ते । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-8 लशक्वतद्धिते, 1-3-9 तस्य लोपः।
= द् रिङ् + अ + ते । By 7-4-28 रिङ् शयग्लिङ्क्षु, the ending ऋकारः (ऋत्) of an अङ्गम् is replaced by रिङ्, when followed by any one of the following:
1. श-प्रत्यय:
2. यक्-प्रत्यय:
3. यकारादि: (beginning with a यकार:) आर्धधातुक-प्रत्ययः of लिँङ्।
As per the सूत्रम् 1-1-53 ङिच्च, only the ending ऋकार: of the अङ्गम् “दृ” gets replaced.
= द्रि + अ + ते । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= द्र् इयँङ् + अ + ते । By 6-4-77 अचि श्नुधातुभ्रुवां य्वोरियङुवङौ, 1-1-53 ङिच्च।
= द्रियते । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।

“आङ्” is the उपसर्गः (ref. 1-4-59 उपसर्गाः क्रियायोगे, 1-4-80 ते प्राग्धातोः।)
आङ् + द्रियते = आद्रियते । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।

5. Which सूत्रम् is used for the दीर्घादेश: in the form निष्क्रामति?
Answer: 7-3-76 क्रमः परस्मैपदेषु is used for the दीर्घादेश: in the form निष्क्रामति।
The विवक्षा is लँट्, कर्तरि प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
क्रम् + लँट् । By 3-2-123 वर्तमाने लट्।
= क्रम् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= क्रम् + तिप् । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्।
= क्रम् + शप् + तिप् । By 3-1-68 कर्तरि शप्‌।
= क्रम् + अ + ति । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-8 लशक्वतद्धिते, 1-3-9 तस्य लोपः।
= क्रामति । By 7-3-76 क्रमः परस्मैपदेषु, the vowel (अकार:) of the धातुः √क्रम् (क्रमुँ पादविक्षेपे १. ५४५) is made दीर्घः (elongated) when followed by a शित्-प्रत्ययः which itself is followed by a परस्मैपद-प्रत्यय:।
“निस्/निर्” is the उपसर्गः (ref. 1-4-59 उपसर्गाः क्रियायोगे।)
निस् + क्रामति
= निरुँ + क्रामति । By 8-2-66 ससजुषो रुः।
= निर् + क्रामति । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= नि: + क्रामति । 8-3-15 खरवसानयोर्विसर्जनीयः।
= निष्क्रामति । By 8-3-41 इदुदुपधस्य चाप्रत्ययस्य। A विसर्गः, which is not part of a प्रत्यय:, is replaced by षकारः if it is preceded by an इकारः or उकारः and is followed by a consonant belonging to क-वर्गः or प-वर्गः (the अनुवृत्तिः of कुप्वोः comes in from 8-3-37 कुप्वोः ≍क≍पौ च)।

6. How would you say this in Sanskrit?
“Even during the day, the gopis thought of Sri Krishna only.” Use the अव्ययम् “दिवा” for “during the day.”
Answer: दिवा अपि गोप्यः केवलम् श्रीकृष्णम् सस्मरुः = दिवापि गोप्यः केवलं श्रीकृष्णं सस्मरुः।
अथवा-
दिवा अपि गोप्यः श्रीकृष्णम् एव सस्मरुः = दिवापि गोप्यः श्रीकृष्णमेव सस्मरुः।

Easy questions:

1. Where has 6-4-14 अत्वसन्तस्य चाधातोः been used in the verses?
Answer: 6-4-14 अत्वसन्तस्य चाधातोः has been used in the form भवान् (प्रातिपदिकम् “भवत्”, पुंलिङ्गे प्रथमा-एकवचनम्)। “भवत्” ends in the डवतुँ-प्रत्यय:।
भवत् + सुँ । By 4-1-2 स्वौजसमौट्छष्टा…।
= भवत् + स् । By 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्।
= भवात् + स् । By 6-4-14 अत्वसन्तस्य चाधातोः – When the “सुँ” affix which is not सम्बुद्धिः follows, a base that ends in “अतुँ” or a base that ends in an “अस्” which is not of a verbal root, has its penultimate letter elongated.
Note: 7-1-70 उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः is actually a later rule, and also an invariable rule (नित्य-कार्यम्) compared to 6-4-14. So as per 1-4-2 विप्रतिषेधे परं कार्यम्, we should apply 7-1-70 before 6-4-14. But if we do that then the mention of “अतु” in 6-4-14 will become useless – it will never find application because then the उपधा will always be a नकार:। So on the basis of वचनसामर्थ्यात् we apply 6-4-14 before 7-1-70.
= भवान्त् + स् । By 7-1-70 उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः, 1-1-47 मिदचोऽन्त्यात्परः, 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।।
= भवान्त् । सकार-लोपः by 6-1-68 हल्ङ्याब्भ्यो दीर्घात् सुतिस्यपृक्तं हल्। Using 1-1-62 प्रत्ययलोपे प्रत्ययलक्षणम्, “भवान्त्” gets पद-सञ्ज्ञा by 1-4-14 सुप्तिङन्तं पदम्।
भवान् । तकार-लोपः by 8-2-23 संयोगान्तस्य लोपः।
Note: After this 8-2-7 नलोपः प्रातिपदिकान्तस्य cannot be applied because of 8-2-1 पूर्वत्रासिद्धम्।

2. What would be an alternate form for the word न: used at the end of the second verse?
Answer: An alternate form for the word न: used at the end of the second verse would be अस्माकम्। The प्रातिपदिकम् is ‘अस्मद्’। विवक्षा is षष्ठी-बहुवचनम्। The optional form न: is allowed as per 8-1-21 बहुवचने वस्नसौ – The प्रातिपदिके “युष्मद्” and “अस्मद्” along with a plural affix of the second, fourth or sixth case, get “वस्” and “नस्” as replacements respectively when the following conditions are satisfied:
1. There is a पदम् in the same sentence preceding “युष्मद्”/”अस्मद्”।
2. “युष्मद्”/”अस्मद्” is not at the beginning of a metrical पाद:।