Questions:

1. Is 7-2-103 किमः कः an अपवाद: for 7-2-102 त्यदादीनामः ?
A.No. The वृत्तिः of 7-2-102 त्यदादीनामः says “द्विपर्यन्तानामेवेष्टि:।”, the ending letter (see 1-1-52) of the pronouns starting with त्यद् up to द्वि is replaced by “अ” when followed by a विभक्ति: affix. Which means 7-2-102 is applicable only when a विभक्तिः follows the following 8 pronouns त्यद्, तद्, यद्, एतद्, इदम्, अदस्, एक, द्वि । किम् is not one of the pronouns listed, so 7-2-103 cannot be a अपवादः to 7-2-102.

2. Where else is 7-2-103 किमः कः used in the verse?
A. 7-2-103 किमः कः is also used in the word के – प्रातिपदिकम् “किम्” , अत्र पुंलिङ्गे प्रथमा-बहुवचनम्।
किम् + जस् (4-1-2 स्वौजसमौट्…) = क + जस् (7-2-103 किमः कः) = क + शी (7-1-17 जसः शी) = क + ई (1-3-8 लशक्वतद्धिते , 1-3-9 तस्य लोपः) = के (6-1-87 आद्गुणः)

3. The अमर-कोश: gives four synonyms for the word “आद्य” (adjective) – meaning “first.” One of them is “पूर्व” (adjective) found in this verse. Please list the other three.
पुंस्यादिः पूर्वपौरस्त्यप्रथमाऽऽद्या:। (३-१-८०)
A.
The synonyms of आद्यः (प्रातिपदिकम् “आद्य” – adjective) are:
आदिः (प्रातिपदिकम् “आदि” – masculine only)
पूर्व: (प्रातिपदिकम् “पूर्व” – adjective)
पौरस्त्यः (प्रातिपदिकम् “पौरस्त्य” – adjective)
प्रथमः (प्रातिपदिकम् “प्रथम” – adjective)

Note: The adjectives can be used in the feminine or neuter also. So we will have आद्या in the feminine and आद्यम् in the neuter. Similarly पूर्वा/पूर्वम् , पौरस्त्या/पौरस्त्यम् and प्रथमा/प्रथमम्।

4. Using a verb from the verse, please construct the following sentence in Sanskrit:
“The daughter listens to mother’s advice.” Use the प्रातिपदिकम् “उपदेश” for “advice.”
A. दुहिता मातुः उपदेशम् श्रुणोति = दुहिता मातुरुपदेशं श्रुणोति।

5. From where does the अनुवृत्ति: of “विभक्तौ” come in to 7-2-103 किमः कः ?
A. From 7-2-84 अष्टन आ विभक्तौ ।

6. In the very first verse of the गीता we have the word किम्। Why did 7-2-103 किमः कः not apply there?
A. In the first verse of the गीता the प्रातिपदिकम् “किम्” has been used नपुंसकलिङ्गे। The विवक्षा there is द्वितीया-एकवचनम्। Steps are as follows:
किम् + अम् (4-1-2 स्वौजसमौट्…) = किम् (7-1-23 स्वमोर्नपुंसकात्‌)
The सूत्रम् 7-1-23 स्वमोर्नपुंसकात्‌ is a नित्य-कार्यम् compared to 7-2-103 किमः कः। It will apply regardless of 7-2-103 किमः कः। On the other hand 7-2-103 किमः कः cannot apply once 7-1-23 स्वमोर्नपुंसकात्‌ applies. (7-1-23 स्वमोर्नपुंसकात्‌ does the लुक् elision of the अम्-प्रत्यय:। Now, as per 1-1-63 न लुमताऽङ्गस्य no अङ्ग-कार्यम् can be done based on that अम्-प्रत्यय:। Hence 7-2-103 किमः कः cannot apply because it requires विभक्ति: to follow.)
So only 7-1-23 स्वमोर्नपुंसकात्‌ applies, after which the condition for applying 7-2-103 किमः कः is no longer there.

7. What is the षष्ठी-बहुवचनम् of the प्रातिपदिकम् “किम्” in स्त्रीलिङ्गे ?
A. कासाम्।
The derivation will be as follows:
किम् + आम् (4-1-2 स्वौजसमौट्…) = क + आम् (7-2-103 किमः कः) = क टाप् + आम् (4-1-4 अजाद्यतष्टाप्‌) = क आ + आम् (1-3-3 हलन्त्यम् , 1-3-7 चुटू , 1-3-9 तस्य लोपः) = का + आम् (6-1-101 अकः सवर्णे दीर्घः) = का + सुँट् आम् (7-1-52 आमि सर्वनाम्नः सुट्) = कासाम् (1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम् , 1-3-9 तस्य लोपः)

8. In the सूत्रम् 7-1-52 आमि सर्वनाम्नः सुट् , which is the विभक्ति: used in the word सर्वनाम्नः (पञ्चमी अथवा षष्ठी)?
A. पञ्चमी विभक्तिः। The काशिका-वृत्तिः states that “अवर्णान्तात् सर्वनाम्न उत्तरस्यामः सुट् आगमो भवति।” By 1-1-67 तस्मादित्युत्तरस्य, सर्वनाम्न has to be पञ्चमी विभक्तिः। (If it were षष्ठी विभक्तिः then the सर्वनाम-शब्द: itself would have taken the सुँट्-आगम: – instead of the आम्-प्रत्यय: taking it. By 1-1-46 आद्यन्तौ टकितौ , that सुँट्-आगम: would have gone to the beginning of the सर्वनाम-शब्द: giving incorrect forms.)

Easy question:

1. Where is the सुँ-प्रत्यय: used in this verse?
A. सुग्रीवः (प्रातिपदिकम् “सुग्रीव”)
सुग्रीव + सुँ = सुग्रीवस् (1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-9 तस्य लोपः) = सुग्रीवर् (8-2-66 ससजुषो रुः, 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-9 तस्य लोपः) = सुग्रीवः (8-3-15 खरवसानयोर्विसर्जनीयः)