1. Commenting on the सूत्रम् 3-2-141 शमित्यष्टाभ्यो घिनुण् (used in step 1) the तत्त्वबोधिनी says – इतिशब्द आद्यर्थ:। Please explain.
Answer: In the सूत्रम् 3-2-141 शमित्यष्टाभ्यो घिनुण् the word इति has been used in the meaning of ‘आदि’ = ‘beginning’. Therefore, this सूत्रम् mandates the affix घिनुँण् following not just the single verbal root √शम् (शमुँ उपशमे ४. ९८) but following eight verbal roots beginning with √शम् (शमुँ उपशमे ४. ९८).

2. Commenting on the same सूत्रम् the काशिका says – अष्टाभ्य इति किम्? असिता। Please explain.
Answer: The सूत्रम् 3-2-141 शमित्यष्टाभ्यो घिनुण् prescribes the affix घिनुँण् following eight verbals roots listed in order in the धातु-पाठ: from √शम् (शमुँ उपशमे ४. ९८) to √मद् (मदीँ हर्षे ४. १०५). The verbal root √अस् (असुँ क्षेपणे ४. १०६) comes after these eight and hence it cannot take the affix घिनुँण्। We have to instead use the general affix तृन् (by 3-2-135 तृन्) and get the form असिता। This is what is meant by अष्टाभ्य इति किम्? असिता।

3. According to the महाभाष्यम् the उकार: in the affix ‘घिनुँण्’ is a अनुबन्ध: (इत् letter.) Commenting on this the सिद्धान्तकौमुदी says – न चैवं शमी शमिनावित्यादौ नुम्प्रसङ्ग:। झल्ग्रहणमपकृष्य झलन्तानामेव तद्विधानात्। Please explain. Hint: Consider the सूत्रम् 7-1-70 उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः। Why doesn’t this सूत्रम् apply after step 4 in the example?
Answer: ‘शमिन्’ is a उगित् because it ends in the affix ‘घिनुँण्’ which has the letter ‘उ’ as a इत्। Hence after step 4 in the example, the conditions for applying the augment ‘नुँम्’ by 7-1-70 उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः are satisfied.  But the सिद्धान्तकौमुदी says that 7-1-70 only applies if the अङ्गम् ends in a झल् letter. How do we know this? We have to bring the term झल् up from the सुत्रम् 7-1-72 नपुंसकस्य झलचः in to the सूत्रम् 7-1-70. This is what is meant by झल्ग्रहणमपकृष्य झलन्तानामेव तद्विधानात्।
Since ‘शमिन्’ does not end in a झल् letter we cannot apply 7-1-70.

4. By which सूत्रम् does पाणिनि: give the प्रातिपदिकम् ‘दृढ’ (used as part of the compound प्रातिपदिकम् ‘दृढनिश्चय’ in the verses) as a ready-made form?
Answer: By 7-2-20 दृढः स्थूलबलयोः – The प्रातिपदिकम् ‘दृढ’ is given as a ready-made form (derived by adding the निष्ठा affix ‘क्त’ to the verbal root √दृह् (दृहँ वृद्धौ १. ८३४) or √दृन्ह् (दृहिँ वृद्धौ १. ८३५)) in the sense of ‘stout’ or ‘strong.’

क्तस्येडभाव:। तस्य ढत्वम्। हस्य लोप:। इदितो नलोपश्च। (from सिद्धान्तकौमुदी) The following four operations are implied in the form ‘दृढ’ –
(i) Absence of the augment ‘इट्’ (which would have been done by 7-2-35) for the affix ‘क्त’
(ii) A substitution of a ढकार: in place of the तकार: of the affix ‘क्त’
(iii) An elision of the हकार: of √दृह् or √दृन्ह् and
(iv) In case of √दृन्ह् – an elision of the नकार: (prescribed by 7-1-58) of the verbal root.

5. In which प्रातिपदिकम् used in the verses has the सूत्रम् 6-4-52 निष्ठायां सेटि been used?
Answer: The सूत्रम् 6-4-52 निष्ठायां सेटि has been in the प्रातिपदिकम् ‘अर्पित’ in the compound अर्पितमनोबुद्धिः।

The प्रातिपदिकम् ‘अर्पित’ is derived from the verbal root √ऋ (ऋ गतिप्रापणयोः १. १०८६, ऋ गतौ ३. १७).

ऋ + णिच् । By 3-1-26 हेतुमति च।
= ऋ + इ । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-7 चुटू, 1-3-9 तस्य लोपः।
= ऋ पुक् + इ । By 7-3-36 अर्त्तिह्रीव्लीरीक्नूयीक्ष्माय्यातां पुङ्णौ।
= ऋ प् + इ । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः। Note: The उकार: in ‘पुक्’ is उच्चारणार्थ: (for pronunciation only.)
= अर् प् + इ । By 7-3-86 पुगन्तलघूपधस्य च, 1-1-51 उरण् रपरः।
= अर्पि । ‘अर्पि’ gets the धातु-सञ्ज्ञा by 3-1-32 सनाद्यन्ता धातवः।

अर्पि + क्त । By 3-2-102 निष्ठा, 3-4-70 तयोरेव कृत्यक्तखलर्थाः।
= अर्पि + त । अनुबन्ध-लोप: by 1-3-8 लशक्वतद्धिते and 1-3-9 तस्य लोपः।
= अर्पि + इट् त । By 7-2-35 आर्धधातुकस्येड् वलादेः, 1-1-46 आद्यन्तौ टकितौ।
= अर्पि + इ त । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= अर्प् + इत । By 6-4-52 निष्ठायां सेटि – The affix ‘णि’ is elided when followed by a निष्ठा affix (ref. 1-1-26) which has taken the augment ‘इट्’।
= अर्पित ।

‘अर्पित’ gets प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च।

6. How would you say this in Sanskrit?
“Even one who is forbearing by nature would be disturbed by your harsh words.” Use the adjective प्रातिपदिकम् ‘परुष’ for ‘harsh’ and ‘क्षुभित’ for ‘disturbed.’
Answer: तव परुषैः वाक्यैः/वचोभि: क्षमी अपि क्षुभितः स्यात् = तव परुषैर्वाक्यैः/परुषैर्वचोभि: क्षम्यपि क्षुभितः स्यात् ।

Easy questions:

1. Can you spot the affix ‘श’ in the verses?
Answer: The affix ‘श’ is used in the form उद्विजते derived from √विज् (तुदादि-गणः, ओँविजीँ भयचलनयोः, धातु-पाठः # ६. ९).
Note: The धातुवृत्ति: says – प्रायेणायमुत्पूर्व: – which means that this धातु: is generally used with the उपसर्ग: ‘उद्’।

The विवक्षा in उद्विजते is लँट्, कर्तरि प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
विज् + लँट् । By 3-2-123 वर्तमाने लट्।
= विज् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= विज् + त । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्, 1-3-12 अनुदात्तङित आत्मनेपदम्।
= विज् + ते । By 3-4-79 टित आत्मनेपदानां टेरे।
= विज् + श + ते । By 3-1-77 तुदादिभ्यः शः – The affix ‘श’ is placed after the verbal roots belonging to the तुदादि-गणः, when followed by a सार्वधातुक-प्रत्यय: that is used signifying the agent. This सूत्रम् is a अपवाद: (exception) to 3-1-68 कर्तरि शप्‌ ।
Note: Since the सार्वधातुक-प्रत्यय: ‘श’ is अपित्, by 1-2-4 सार्वधातुकमपित् it behaves ङिद्वत् – as if it has ङकार: as a इत्। This allows 1-1-5 क्क्ङिति च to stop 7-3-86 पुगन्तलघूपधस्य च।
= विज् + अ + ते । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-8 लशक्वतद्धिते, 1-3-9 तस्य लोपः।
= विजते ।

‘उद्’ is the उपसर्गः (ref. 1-4-59 उपसर्गाः क्रियायोगे, 1-4-80 ते प्राग्धातोः।)
उद् + विजते = उद्विजते ।

2. Where else (besides in क्षमी) has the सूत्रम् 6-4-13 सौ च been used in the verses?
Answer: The सूत्रम् 6-4-13 सौ च has been used in the verses in the form योगी (प्रातिपदिकम् “योगिन्”, पुंलिङ्गे प्रथमा-एकवचनम्)।

Please see answer to easy question 2 in the following comment –
http://avg-sanskrit.org/2012/06/26/बुभूषति-3as-लँट्/#comment-3884