1. The affix युच् prescribed by the सूत्रम् 3-3-128 आतो युच् (used in step 1) is an exception (अपवाद:) to which affix?
Answer: The affix ‘युच्’ prescribed by this सूत्रम् is a अपवाद: (exception) to the affix ‘खल्’ prescribed by 3-3-126 ईषद्दुःसुषु कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु खल्।

2. Can you recall another सूत्रम् (besides 3-3-128 आतो युच्) by which पाणिनि: prescribes the affix युच्?
Answer: पाणिनि: prescribes the affix युच् by the सूत्रम् 3-3-107 ण्यासश्रन्थो युच् also – Following verbal roots which end in the affix ‘णि’ as well as following the verbal roots √आस् (आसँ उपवेशने २. ११) and √श्रन्थ् (श्रन्थँ विमोचनप्रतिहर्षयोः ९. ४६), the affix युच् is used to denote in the feminine gender either (i) the sense of the verbal root as having attained to a completed state or (ii) any कारक: except the agent of the action, provided the word so derived is a proper name.

3. Commenting on the सुत्रम् 3-3-128 आतो युच् (used in step 1) the काशिका says – ईषदादयोऽनुवर्तन्ते। कर्तृकर्मणोरिति न स्वर्यते। Please explain.
Answer: The अनुवृत्तिः of ईषद्दुःसुषु (and कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु) comes down from the सूत्रम् 3-3-126 ईषद्दुःसुषु कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु खल् in to the सूत्रम् 3-3-128 आतो युच्। But the अनुवृत्तिः of कर्तृकर्मणोः from the immediately preceding सूत्रम् 3-3-127 कर्तृकर्मणोश्च भूकृञोः does not come in to the सूत्रम् 3-3-128. We know this from the fact that the term कर्तृकर्मणोः (in the सूत्रम् 3-3-127) is not marked with a स्वरित: accent. (ref. 1-3-11 स्वरितेनाधिकारः।)

4. Which सूत्रम् prescribes the affix खल् used in ‘दुर्भेद’ and ‘सुकर’?
Answer: The सूत्रम् 3-3-126 ईषद्दुःसुषु कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु खल् prescribes the affix खल् used in ‘दुर्भेद’ and ‘सुकर’।

दु:खेन भिद्यत इति दुर्भेद: ।
The form ‘दुर्भेद’ is derived from the verbal root √भिद् (भिदिँर् विदारणे ७. २) in composition with ‘दुर्’/’दुस्’ as follows –
दुर्/दुस् भिद् + खल् । By 3-3-126 ईषद्दुःसुषु कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु खल् – The affix खल् is used following a verbal root when in composition with either ‘ईषत्’ or ‘दुर्’/’दुस्’ or ‘सु’ used in the sense of ‘difficulty’ or ‘ease.’
Note: In the सूत्रम् 3-3-126 ईषद्दुःसुषु कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु खल्, the term ईषद्दुःसुषु ends in the seventh (locative) case. Hence ‘दुर्/दुस्’ gets the उपपद-सञ्ज्ञा here by 3-1-92 तत्रोपपदं सप्तमीस्थम्‌।
= दुर्/दुस् भिद् + अ । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-8 लशक्वतद्धिते, 1-3-9 तस्य लोपः।
= दुर्/दुस् भेद् + अ । By 7-3-86 पुगन्तलघूपधस्य च ।
= दुर्/दुस् भेद ।
Now we form the compound between ‘दुर्/दुस्’ (which is the उपपदम्) and ‘भेद’ using the सूत्रम् 2-2-19 उपपदमतिङ्। Note: The उपपदम् ‘दुर्/दुस्’ gets the designation उपसर्जनम् as per the सूत्रम् 1-2-43 प्रथमानिर्दिष्टं समास उपसर्जनम् because in the सूत्रम् 2-2-19 उपपदमतिङ् (which prescribes the compounding) the term उपपदम् ends in the nominative case. And hence ‘दुर्/दुस्’ is placed in the prior position in the compound as per the सूत्रम् 2-2-30 उपसर्जनं पूर्वम्‌।
= दुर्/दुरुँ भेद । By 8-2-66 ससजुषो रुः।
= दुर्भेद । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत् , 1-3-9 तस्य लोपः।
‘दुर्भेद’ gets प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च ।

सुखेन क्रियत इति सुकर:।

The प्रातिपदिकम् ‘सुकर’ is derived from the verbal root √कृ (डुकृञ् करणे ८. १०) in composition with ‘सु’ as follows –
सु कृ + खल् । By 3-3-126 ईषद्दुःसुषु कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु खल् – The affix खल् is used following a verbal root when in composition with either ‘ईषत्’ or ‘दुर्’/’दुस्’ or ‘सु’ used in the sense of ‘difficulty’ or ‘ease.’
Note: In the सूत्रम् 3-3-126 ईषद्दुःसुषु कृच्छ्राकृच्छ्रार्थेषु खल्, the term ईषद्दुःसुषु ends in the seventh (locative) case. Hence ‘सु’ gets the उपपद-सञ्ज्ञा here by 3-1-92 तत्रोपपदं सप्तमीस्थम्‌।
= सु + कृ + अ । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-8 लशक्वतद्धिते, 1-3-9 तस्य लोपः।
= सु + कर् + अ । By 7-3-84 सार्वधातुकार्धधातुकयोः, 1-1-51 उरण् रपरः।
= सु + कर ।
Now we form the compound between ‘सु’ (which is the उपपदम्) and ‘कर’ using the सूत्रम् 2-2-19 उपपदमतिङ्। Note: The उपपदम् ‘सु’ gets the designation उपसर्जनम् as per the सूत्रम् 1-2-43 प्रथमानिर्दिष्टं समास उपसर्जनम् because in the सूत्रम् 2-2-19 उपपदमतिङ् (which prescribes the compounding) the term उपपदम् ends in the nominative case. And hence ‘सु’ is placed in the prior position in the compound as per the सूत्रम् 2-2-30 उपसर्जनं पूर्वम्‌।
= सुकर । ‘सुकर’ gets प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च ।

5. How would you say this in Sanskrit?
“It is difficult for me to understand the meaning of this sentence.” Paraphrase to – “The meaning of this sentence is difficult to be understood by me.” Use the verbal root √ज्ञा (ज्ञा अवबोधने ९. ४३) for ‘to understand.’
Answer: अस्य वाक्यस्य अर्थः मया दुर्ज्ञानः = अस्य वाक्यस्यार्थो मया दुर्ज्ञानः ।

6. How would you say this in Sanskrit?
“Poison is easy to be drunk by (Lord) Śiva, but difficult to be drunk by others.”
Answer: विषम् शिवेन सुपानम् अन्यैः तु दुष्पानम् = विषं शिवेन सुपानमन्यैस्तु दुष्पानम् ।

Easy questions:

1. Which सञ्ज्ञा (designation) does the verbal root √धा (डुधाञ् धारणपोषणयोः | दान इत्यप्येके ३. ११) have?
(i) ‘टि’ (ii) ‘भ’ (iii) ‘घु’ (iv) ‘घि’
Answer: The verbal root √धा (डुधाञ् धारणपोषणयोः | दान इत्यप्येके ३. ११) has the ‘घु’ सञ्ज्ञा prescribed by the सूत्रम् 1-1-20 दाधा घ्वदाप् – The verbal roots having the form ‘दा’ or ‘धा’, except √दाप् (लवने २. ५४) and √दैप् (शोधने १. १०७३), get the घु-सञ्ज्ञा।
Note : The following 6 roots have the घु-सञ्ज्ञा । √दा [दाण् दाने १. १०७९] , √दा [डुदाञ् दाने ३. १०], √दो [दो अवखण्डने ४. ४३], √दे [देङ् रक्षणे १. १११७], √धा [डुधाञ् धारणपोषणयोः | दान इत्यप्येके ३. ११], √धे [धेट् पाने १. १०५०] ।

The following verse illustrates this…
देङ्-दाणौ दो-डुदाञौ च, धेट्-डुधाञावुभावपि ।
पाणिनीये महातन्त्रे, प्रोक्ता घुसञ्ज्ञका अमी ।।

2. Can you spot the affix शप् in the verses?
Answer: The affix ‘शप्’ is used in the form भवति ।
Please see answer to easy question 1 for derivation of the form भवति – http://avg-sanskrit.org/2012/06/07/अघानि-3ps-लुँङ्/#comment-3814