1. In Chapter Five of the गीता, where has √गम् (गमॢँ गतौ १. ११३७) been used in a तिङन्तं पदम् in a कर्मणि प्रयोग: (as in this example)?
Answer: √गम् has been used in the form गम्यते in verse 5 of Chapter 5.
यत्साङ्ख्यैः प्राप्यते स्थानं तद्योगैरपि गम्यते ।
एकं साङ्ख्यं च योगं च यः पश्यति स पश्यति ।। 5-5 ।।

The विवक्षा is लँट्, कर्मणि प्रयोग:, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
गम् + लँट् । By 3-2-123 वर्तमाने लट्।
= गम् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= गम् + त । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्, 1-3-13 भावकर्मणोः।
= गम् + ते । By 3-4-79 टित आत्मनेपदानां टेरे।
= गम् + यक् + ते । By 3-1-67 सार्वधातुके यक्।
= गम्यते । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।

2. Is the augment “इट्” justifiable in this example?
Answer: No. √गम् is अनुदात्तोपदेश: and hence 7-2-10 एकाच उपदेशेऽनुदात्तात्‌ blocks 7-2-35 आर्धधातुकस्येड् वलादेः।
The grammatically correct form would be गंस्यते।

The विवक्षा is लृँट्, कर्मणि प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
गम् + लृँट् । By 3-3-13 लृट् शेषे च।
= गम् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= गम् + त । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्,  1-3-13 भावकर्मणोः।
= गम् + ते । By 3-4-79 टित आत्मनेपदानां टेरे।
= गम् + स्य + ते । By 3-1-33 स्यतासी लृलुटोः।
Note: √गम् is अनुदात्तोपदेश: and hence 7-2-10 एकाच उपदेशेऽनुदात्तात्‌ blocks 7-2-35 आर्धधातुकस्येड् वलादेः।
= गंस्यते । 8-3-24 नश्चापदान्तस्य झलि।

Note: We cannot use 7-2-58 गमेरिट् परस्मैपदेषु to get the इट् augment here. The meaning of 7-2-58 is – When not followed by a आत्मनेपदम् affix, a आर्धधातुकम् affix which begins with the letter ‘स्’ gets the augment इट् when following the verbal root √गम् (गमॢँ गतौ १. ११३७). In the present case, आत्मनेपद-प्रत्ययः “ते” is following and hence 7-2-58 cannot be used.

3. Which सूत्रम् is used for the छकारादेश: in the form गच्छति?
Answer: The सूत्रम् 7-3-77 इषुगमियमां छः is used for the छकारादेश: in the form गच्छति – derived from the verbal root √गम् (गमॢँ गतौ १. ११३७).

The विवक्षा is लँट्, कर्तरि प्रयोग:, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
गम् + लँट् । By 3-2-123 वर्तमाने लट्।
= गम् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= गम् + तिप् । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्, 1-3-78 शेषात् कर्तरि परस्मैपदम्।
= गम् + शप् + तिप् । By 3-1-68 कर्तरि शप्‌।
= गम् + अ + ति । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-8 लशक्वतद्धिते, 1-3-9 तस्य लोपः।
= गछ् + अ + ति । By 7-3-77 इषुगमियमां छः, when followed by a प्रत्ययः which begins with शकार: as an इत्, the ending letter of the verbal roots √इष् (इषुँ इच्छायाम् ६. ७८), √गम् (गमॢँ गतौ १. ११३७) and √यम् (यमँ उपरमे १. ११३९) gets छकारः as replacement. As per 1-1-52 अलोऽन्त्यस्य, only the ending मकारः of the अङ्गम् gets replaced.
= गतुँक् छ् + अति । By 6-1-73 छे च, 1-1-46 आद्यन्तौ टकितौ।
= गत् छ ति । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= गच्छति । By 8-4-40 स्तोः श्चुना श्चुः।

4. Where has 6-1-17 लिट्यभ्यासस्योभयेषाम् been used in the verses?
Answer: 6-1-17 लिट्यभ्यासस्योभयेषाम् has been used in the form उवाच derived from the verbal root √वच् (वचँ परिभाषणे २. ५८).

The विवक्षा is लिँट्, कर्तरि प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
वच् + लिँट् । By 3-2-115 परोक्षे लिँट्।
= वच् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= वच् + तिप् । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्, 1-3-78 शेषात् कर्तरि परस्मैपदम्।
= वच् + णल् । By 3-4-82 परस्मैपदानां णलतुसुस्थलथुसणल्वमाः।
= वच् + अ । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-7 चुटू, 1-3-9 तस्य लोपः।
= वच् वच् + अ । By 6-1-8 लिटि धातोरनभ्यासस्य।
Note: As per 1-1-59 द्विर्वचनेऽचि, we apply 6-1-8 before applying 7-2-116.
= व वच् + अ । By 7-4-60 हलादिः शेषः।
= उ अ वच् + अ । By 6-1-17 लिट्यभ्यासस्योभयेषाम्, when a लिँट् affix follows, सम्प्रसारणम् (ref. 1-1-45 इग्यणः सम्प्रसारणम्) is done in the अभ्यास: (reduplicate) of the verbal roots (वचँ परिभाषणे २. ५८ etc.) referred to in 6-1-15 वचिस्वपियजादीनां किति as well as in that of the verbal roots (ग्रहँ उपादाने ९. ७१ etc.) referred to in 6-1-16 ग्रहिज्यावयिव्यधिवष्टिविचतिवृश्चतिपृच्छतिभृज्जतीनां ङिति च।
= उ वच् + अ । By 6-1-108 सम्प्रसारणाच्च।
= उवाच । By 7-2-116 अत उपधायाः।

5. In the verses, can you spot a पदम् which contains two augments?
Answer: The word अब्रवीत् contains the two augments ईट् and अट्।

The विवक्षा is लँङ्, कर्तरि प्रयोग:, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
ब्रू + लँङ् । By 3-2-111 अनद्यतने लङ्।
= ब्रू + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= ब्रू + तिप् । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्।
= ब्रू + ति । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= ब्रू + त् । By 3-4-100 इतश्च।
= ब्रू + शप् + त् । By 3-1-68 कर्तरि शप् ।
= ब्रू + त् । By 2-4-72 अदिप्रभृतिभ्यः शपः ।
= ब्रू + ईट् त् । By 7-3-93 ब्रुव ईट्, when preceded by the verbal root √ब्रू (ब्रूञ् व्यक्तायां वाचि २. ३९), a सार्वधातुक-प्रत्ययः which is हलादि: (beginning with a consonant) and is a पित्, gets ईट् as the augment. As per 1-1-46 आद्यन्तौ टकितौ, the augment ईट् attaches to the beginning of the प्रत्यय:।
= ब्रू + ई त् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= ब्रो + ई त् । By 7-3-84 सार्वधातुकार्धधातुकयोः।
= ब्रव् + ईत् । By 6-1-78 एचोऽयवायावः।
= अट् ब्रव् + ईत् । By 6-4-71 लुङ्लङ्लृङ्क्ष्वडुदात्तः, When followed by लुँङ्, लँङ् or लृँङ्, an अङ्गम् gets the “अट्”-आगमः which is उदात्तः। As per 1-1-46 आद्यन्तौ टकितौ, the augment अट् attaches to the beginning of the अङ्गम्।
= अब्रवीत् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम् and 1-3-9 तस्य लोपः।

6. How would you say this in Sanskrit?
“I will go to the temple tomorrow.” Paraphrase to the passive – “The temple will be gone to by me tomorrow.”
Answer: श्वः मया मन्दिरम्/देवालयः गंस्यते = श्वो मया मन्दिरं/देवालयो गंस्यते।

Easy questions:

1. Where has 6-4-134 अल्लोपोऽनः been used in the verses?
Answer: The सूत्रम् 6-4-134 अल्लोपोऽनः has been used in the form प्रेतराज्ञः (प्रातिपदिकम् “प्रेतराजन्”, षष्ठी-एकवचनम्)

प्रेतराजन् + ङस् । By 4-1-2 स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ङ्योस्सुप्‌।
= प्रेतराजन् + अस् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-8 लशक्वतद्धिते, 1-3-9 तस्य लोपः। 1-3-4 न विभक्तौ तुस्माः prevents the ending सकार: of “ङस्” from getting the इत्-सञ्ज्ञा। The अङ्गम् “प्रेतराजन्” gets the भ-सञ्ज्ञा by 1-4-18 यचि भम्।
= प्रेतराज्न् + अस् । By 6-4-134 अल्लोपोऽनः, the अकारः of the अन् in the अङ्गम् is elided when a स्वादि-प्रत्यय: which is not सर्वनामस्थानम् and which either begins with a यकारः or a vowel (अच्), follows.
= प्रेतराज्नः । रुँत्व-विसर्गौ by 8-2-66 ससजुषो रुः, 8-3-15 खरवसानयोर्विसर्जनीयः।
= प्रेतराज्ञः । By 8-4-40 स्तोः श्चुना श्चुः।

2. Which प्रातिपदिकम् in used in the form अयम्?
Answer: The सर्वनाम-प्रातिपदिकम् “इदम्” is used in the form अयम् (पुंलिङ्गे प्रथमा-एकवचनम्)।

इदम् + सुँ । By 4-1-2 स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ङ्योस्सुप्‌।
= इद म् + सुँ । By 7-2-108 इदमो मः ordains a मकारः in the place of मकारः to stop 7-2-102 त्यदादीनामः।
= अय् अ म् + सुँ । By 7-2-111 इदोऽय् पुंसि।
= अयम् + स् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत् and 1-3-9 तस्य लोपः।
= अयम् । By 6-1-68 हल्ङ्याब्भ्यो दीर्घात् सुतिस्यपृक्तं हल्।