1. Where has 8-1-4 नित्यवीप्सयोः (used in step 7) been used for the last time in the गीता?
Answer: The सूत्रम् 8-1-4 नित्यवीप्सयोः has been used for the last time in the गीता in the following verse –
तच्च संस्मृत्य संस्मृत्य रूपमत्यद्‌भुतं हरेः |
विस्मयो मे महान्‌ राजन्हृष्यामि च पुनः पुनः || 18-77||

2. Commenting on the सूत्रम् 7-3-33 आतो युक् चिण्कृतोः (used in step 3) the तत्त्वबोधिनी says – ञ्णितीति किम्? पानीयम्। Please explain.
Answer: ‘पानीय’ is a कृदन्त-प्रातिपदिकम् derived from √पा (पा पाने १. १०७४, पा रक्षणे २. ५१) as follows –
पा + अनीयर् । By 3-1-96 तव्यत्तव्यानीयरः। Note: Since the सूत्रम् 3-1-96 तव्यत्तव्यानीयरः occurs in the अधिकारः of ‘3-1-95 कृत्याः’ the affix ‘अनीयर्’ gets the designation ‘कृत्य’। And as per the सूत्रम् 3-4-70 तयोरेव कृत्यक्तखलर्थाः the affix ‘अनीयर्’ is used here भावे/कर्मणि – to denote the action (भावः) or the object (कर्म) – depending on the context.
= पा + अनीय । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः। Note: ‘अनीय’ has the designation कृत् as per 3-1-93 कृदतिङ् and the designation आर्धधातुकम् as per 3-4-114 आर्धधातुकं शेषः।
= पानीय । By 6-1-101 अकः सवर्णे दीर्घः।
Note: As per 7-3-33 आतो युक् चिण्कृतोः – A अङ्गम् ending in the letter ‘आ’ takes the augment युक् when followed by the affix चिण् or a कृत् affix which is either ञित् (has the letter ‘ञ्’ as a इत्) or णित् (has the letter ‘ण्’ as a इत्)। In the present example the अङ्गम् ‘पा’ ends in the letter ‘आ’ but is followed by the कृत् affix ‘अनीयर्’ which is neither a ञित् nor a णित्। Therefore 7-3-33 does not apply here.
‘पानीय’ gets प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च। In the neuter gender it declines like वन-शब्द:। प्रथमा-एकवचनम् is पानीयम्।

3. What would have been the final form in this example if the affix ‘क्‍त्‍वा’ were to be used (instead of ‘णमुँल्’)?
Answer: The alternate final form in this example if the affix ‘क्‍त्‍वा’ were to be used would be स्थित्वा स्थित्वा।
स्थित्वा is derived from the verbal root √स्था (ष्ठा गतिनिवृत्तौ १. १०७७) as follows –
स्था + क्त्वा । By 3-4-22 आभीक्ष्ण्ये णमुल् च – To denote repetition of action, the affix ‘णमुँल्’ or ‘क्‍त्‍वा’ may be used following a verbal root which denotes a prior action relative to that of another verbal root, provided the agent of both the actions is the same. Note: The अनुवृत्ति: of the entire prior सूत्रम् 3-4-21 समानकर्तृकयोः पूर्वकाले comes down in to this सूत्रम् 3-4-22.
= स्था + त्वा । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-8 लशक्वतद्धिते and 1-3-9 तस्य लोपः। Note: 7-2-10 एकाच उपदेशेऽनुदात्तात्‌ stops 7-2-35 आर्धधातुकस्येड् वलादेः।
= स्थित्वा । By 7-4-40 द्यतिस्यतिमास्थामित्ति किति।
Note: 1-1-5 क्क्ङिति च stops 7-3-84 सार्वधातुकार्धधातुकयोः।
‘स्थित्वा’ gets the प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च।
‘स्थित्वा’ also gets the अव्यय-सञ्ज्ञा by 1-1-40 क्त्वातोसुन्कसुनः।

स्थित्वा + सुँ (default) । By 4-1-2 स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिँभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ङ्योस्सुप्।
= स्थित्वा । By 2-4-82 अव्ययादाप्सुपः।
= स्थित्वा स्थित्वा । By 8-1-4 नित्यवीप्सयोः।
Note: The affix ‘णमुँल्’ or ‘क्‍त्‍वा’ is capable of expressing repetition of action only after duplication (by 8-1-4).

4. Which सूत्रम् prescribes the augment ‘मुँक्’ in वीक्षमाण:?
Answer: The सूत्रम् 7-2-82 आने मुक् prescribes the augment मुँक् in the form वीक्षमाण: (प्रातिपदिकम् ‘वीक्षमाण’, पुंलिङ्गे प्रथमा-एकवचनम्)।
The प्रातिपदिकम् ‘वीक्षमाण’ is derived from the verbal root is √ईक्ष् (ईक्षँ दर्शने १. ६९४) preceded by the उपसर्गः ‘वि’ as follows –
वि ईक्ष् + लँट् । By 3-2-123 वर्तमाने लट्।
= वि ईक्ष् + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= वि ईक्ष् + शानच् । By 3-2-126 लक्षणहेत्वोः क्रियायाः। Note: As per 1-3-12 अनुदात्तङित आत्मनेपदम्, the verbal root √ईक्ष् (ईक्षँ दर्शने १. ६९४) is आत्मनेपदी। As per 1-4-99 लः परस्मैपदम्, ‘शतृँ’ has the परस्मैपद-सञ्ज्ञा while as per 1-4-100 तङानावात्मनेपदम्, ‘शानच्’ has the आत्मनेपद-सञ्ज्ञा। Hence the affix ‘शानच्’ (and not ‘शतृँ’) is used here.
= वि ईक्ष् + आन । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-8 लशक्वतद्धिते and 1-3-9 तस्य लोपः।
= वि ईक्ष् + शप् + आन । By 3-1-68 कर्तरि शप्‌।
= वि ईक्ष् + अ + आन । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-8 लशक्वतद्धिते and 1-3-9 तस्य लोपः।
= वि ईक्ष मुँक् + आन । By 7-2-82 आने मुक् – The letter ‘अ’ belonging to a अङ्गम् takes the augment मुँक् when followed by ‘आन’। As per 1-1-46 आद्यन्तौ टकितौ – the augment मुँक् joins after the letter ‘अ’।
= वि ईक्ष म् + आन । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= वि ईक्षमाण । By 8-4-2 अट्कुप्वाङ्नुम्व्यवायेऽपि।
= वीक्षमाण । By 6-1-101 अकः सवर्णे दीर्घः। ‘वीक्षमाण’ gets the प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च।

The विवक्षा here is पुंलिङ्गे प्रथमा-एकवचनम् ।
वीक्षमाण + सुँ । By 4-1-2 स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिँभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ङ्योस्सुप्।
= वीक्षमाण + स् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत् and 1-3-9 तस्य लोपः।
= वीक्षमाणः । रुँत्व-विसर्गौ by 8-2-66 ससजुषो रुः and 8-3-15 खरवसानयोर्विसर्जनीयः।

5. How would you say this in Sanskrit?
“After repeatedly reading the Gītā a person becomes purified.” Use the निष्ठा affix ‘क्त’ with the verbal root √पू (पूङ् पवने १. ११२१) to form a प्रातिपदिकम् meaning ‘purified.’
Answer: गीताम् पाठम् पाठम् जन: पूतः भवति = गीतां पाठं पाठं जन: पूतो भवति।
अथवा –
गीताम् पठित्वा पठित्वा जन: पूतः भवति = गीतां पठित्वा पठित्वा जन: पूतो भवति।

Advanced questions:

1. What are the two alternate forms for क्रान्त्वा? You will need to use the following सूत्रम् (which we have not studied) –
6-4-18 क्रमश्च क्त्वि – When followed by the affix ‘क्त्वा’ which begins with a letter of the ‘झल्’-प्रत्याहार:, the penultimate letter (the vowel ‘अ’) of a base (अङ्गम्) consisting of the verbal root √क्रम् (क्रमुँ पादविक्षेपे १. ५४५) is optionally elongated.
Answer: The two alternate forms for क्रान्त्वा are क्रमित्वा and क्रन्त्वा।

क्रम् + क्त्वा । By 3-4-21 समानकर्तृकयोः पूर्वकाले।
= क्रम् + त्वा । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-8 लशक्वतद्धिते and 1-3-9 तस्य लोपः।

Since the verbal root √क्रम् (क्रमुँ पादविक्षेपे १. ५४५) is a उदित् (has the letter ‘उ’ as a इत्), the affix ‘त्वा’ optionally takes the augment इट् here as per the सूत्रम् 7-2-56 उदितो वा।

इट्-पक्षे – in the case where the augment ‘इट्’ is applied –
= क्रम् + इट् त्वा । By 7-2-56 उदितो वा – When following a verbal root which is उदित् (has the letter ‘उ’ as a इत्), the affix ‘क्त्वा’ optionally takes the augment इट्। 1-1-46 आद्यन्तौ टकितौ places the augment ‘इट्’ at the beginning of the affix.
= क्रम् + इ त्वा । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= क्रमित्वा ।
‘क्रमित्वा’ gets the प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च and the अव्यय-सञ्ज्ञा by 1-1-40 क्त्वातोसुन्कसुनः।

इडभाव-पक्षे – in the case where the augment ‘इट्’ is not applied –
क्रम् + त्वा
= क्रम्/क्राम् + त्वा । By 6-4-18 क्रमश्च क्त्वि – When followed by the affix ‘क्त्वा’ which begins with a letter of the ‘झल्’-प्रत्याहार:, the penultimate letter (the vowel ‘अ’) of a base (अङ्गम्) consisting of the verbal root √क्रम् (क्रमुँ पादविक्षेपे १. ५४५) is optionally elongated. Note: In the absence of the सूत्रम् 6-4-18 क्रमश्च क्त्वि, the penultimate letter (the vowel ‘अ’) of the base (अङ्गम्) would have been necessarily elongated by 6-4-15 अनुनासिकस्य क्विझलोः क्ङिति।
= क्रं/क्रां + त्वा । By 8-3-24 नश्चापदान्तस्य झलि।
= क्रन्त्वा/क्रान्त्वा । By 8-4-58 अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः।

Easy questions:

1. From which verbal root is विसिष्मिये derived?
Answer: विसिष्मिये is derived from the verbal root √स्मि (ष्मिङ् ईषद्धसने #१. १०९९).

The विवक्षा is लिँट्, कर्तरि प्रयोग:, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
स्मि + लिँट् । By 3-2-115 परोक्षे लिँट्।
= स्मि + ल् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= स्मि + त । By 3-4-78 तिप्तस्झिसिप्थस्थमिब्वस्मस्तातांझथासाथांध्वमिड्वहिमहिङ्, 1-3-12 अनुदात्तङित आत्मनेपदम्।
= स्मि + एश् । By 3-4-81 लिटस्तझयोरेशिरेच्, 1-1-55 अनेकाल्शित्सर्वस्य।
= स्मि + ए । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= स्मि स्मि + ए । By 6-1-8 लिटि धातोरनभ्यासस्य।
= सि स्मि + ए । By 7-4-60 हलादिः शेषः। Note: As per 1-2-5 असंयोगाल्लिट् कित् the affix ‘ए’ is a कित् (having the letter ‘क्’ as a इत्) here. Hence 1-1-5 क्क्ङिति च prevents 7-3-84 सार्वधातुकार्धधातुकयोः from applying.
= सि स्म् इयँङ् + ए । By 6-4-77 अचि श्नुधातुभ्रुवां य्वोरियँङुवँङौ।
= सि स्मिय् + ए । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम्, 1-3-9 तस्य लोपः।
= सिष्मिये । By 8-3-59 आदेशप्रत्यययोः।
‘वि’ is the उपसर्गः (ref. 1-4-59 उपसर्गाः क्रियायोगे, 1-4-80 ते प्राग्धातोः।)
वि + सिष्मिये = विसिष्मिये ।

2. Where has the सूत्रम् 7-1-70 उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः been used in the verses?
Answer: The सूत्रम् 7-1-70 उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः has been used in the form यान्तम् (प्रातिपदिकम् ‘यात्’, पुंलिङ्गे द्वितीया-एकवचनम्)।
The प्रातिपदिकम् ‘यात्’ ends in the affix ‘शतृँ’। It is derived from the verbal root √या (या प्रापणे २. ४४).

यात् + अम् । By 4-1-2 स्वौजसमौट्छष्टाभ्याम्भिस्ङेभ्याम्भ्यस्ङसिँभ्याम्भ्यस्ङसोसाम्ङ्योस्सुप्। ‘यात्’ is a उगित् (since the letter ‘ऋ’ in ‘शतृँ’ is a इत्)। Note: The affix ‘अम्’ has the सर्वनामस्थान-सञ्ज्ञा here as per 1-1-43 सुडनपुंसकस्य।
= या नुँम् त् + अम् । By 7-1-70 उगिदचां सर्वनामस्थानेऽधातोः – A non-verbal base with a उक् (‘उ’, ‘ऋ’, ‘ऌ’) letter as a marker and the verbal base ‘अञ्चुँ’ whose letter ‘न्’ has taken elision takes the augment नुँम् when followed by a सर्वनामस्थानम् affix. By 1-1-47 मिदचोऽन्त्यात्परः, the नुँम् augment is placed after the last अच् (the letter ‘आ’ after the letter ‘य्’) in ‘यात्’।
= या न् त् + अम् । अनुबन्ध-लोपः by 1-3-2 उपदेशेऽजनुनासिक इत्, 1-3-3 हलन्त्यम् and 1-3-9 तस्य लोपः। 1-3-4 न विभक्तौ तुस्माः prevents the ending letter ‘म्’ of अम् from getting इत्-सञ्ज्ञा ।
= यांतम् । By 8-3-24 नश्चापदान्तस्य झलि ।
= यान्तम् । By 8-4-58 अनुस्वारस्य ययि परसवर्णः।