Table of Contents

<<7-2-110 —- 7-2-112>>

7-2-111 इदो ऽय् पुंसि

प्रथमावृत्तिः

TBD.

काशिका

इदमः इदरूपस्य पुंसि सौ परतः अयित्ययम् आदेशो भवति। अयं ब्राह्मणः। पुंसि इति किम्? इयं ब्राह्मणी।

Ashtadhyayi (C.S.Vasu)

TBD.

लघु

275 इदम इदोऽय् सौ पुंसि. अयम्. त्यदाद्यत्वे..

बालमनोरमा

`इदम् स् इति स्थिते–इदोऽय्पुंसि। `इद' इति स्थानषष्ठी। `इदम' इत्यनुवर्तते। अवयवषष्ठ\उfffदेषा। `यः सौ' इत्यतः सावित्यनुवर्तते। तदाद-इदम इति। इदम्शब्दस्यावयवो य इद्, तस्येत्यर्थः। अयम् स् इति स्थिते–सोर्लोप इति। `हल्ङ्यादिने'ति शेषः। अयमिति। सुलोपे प्रत्ययलक्षणमाश्रित्य मकारस्याऽनुस्वारस्तु न, मकारविधिसामथ्र्यात्। अन्यथा अनुस्वारमेव विदध्यात्। `वर्णाश्रये नास्ति प्रत्ययलक्षण'मिति निषेधाच्च। अथ औजसादिषु विशेषमाह–त्यदाद्यत्वमिति। इदम्-औ इति स्थिते स्थिते `अतो गुणे' इति अकारयोरेकं परूरूपम् अकार इत्यर्थः। इद-औ इति स्थिते।

तत्त्वबोधिनी

304 इदोऽय। पुंसीति किम्?। इयं स्त्री। त्यदादेः संबोधनं नास्तीति। प्रचुरप्रयोगा।डदर्शनमेवात्र मूलम्।

Satishji's सूत्र-सूचिः

185) इदोऽय् पुंसि 7-2-111

वृत्ति: इदम इदोऽय् स्यात् सौ पुंसि। When the affix “सुँ” follows, the “इद्” part of “इदम्” gets the replacement “अय्”, in the context of the masculine gender.

गीतासु उदाहरणम् – श्लोकः bg2-19

इदम् + सुँ 4-1-2 = इदम् + स् 1-3-2. Now 7-2-108 overrules 7-2-102 and the ending मकार: of इदम् stays as a मकार:। Then we get अयम् + स् 7-2-111 = अयम् 6-1-68