TBD.
गतिसंज्ञकाश्च प्राऽदयो भवन्ति क्रियायोगे। प्रकृत्य। प्रकृतम्। यत् प्रकरोति। योगविभाग उत्तरार्थः। उत्तरत्र गतिसंज्ञा एव यथा स्यात्। उपसर्गसंज्ञा मा भूत्। ऊरीस्यातित्यत्र उपसर्गप्रादुर्भ्याम् अस्तिर् यच्परः 8-3-87 इति षत्वं प्रसज्येत। चकरः संज्ञासमावेशार्थः। प्रणीतम्। अभिषिक्तम्। गतिरनन्तरः 6-2-49 इति स्वरः, उपसर्गात् 8-4-14) (*8,3.65 इति णत्वषत्वे च भवतः। कारिकाशब्दस्य उपसङ्ख्यानम्। कारिकाकृत्य। कारिकाकृतम्। यत् कारिका करोति। पुनश्चनसौ छन्दसि गतिसंज्ञौ भवत इति वक्तव्यम्। पुनरुत्स्यूतं वासो देयम्। गतिर् गतौ 8-1-70 इति निघातो भवति। चनो हितः। गतिरनन्तरः 6-2-49 इति स्वरः। गतिप्रदेशाः कुगतिप्राऽदय 2-2-18 इत्येवम् आदयः।
TBD.
202 प्रादयः क्रियायोगे गतिसंज्ञाः स्युः. (गतिकारकेतरपूर्वपदस्य यण् नेष्यते). शुद्धधियौ..
<< 1-4-59 – 1-1-44 >>
२३॰ गतिश्च ॥
प्रादयः क्रियायोगे उपसर्गसंज्ञा गतिसंज्ञाश्च स्युः॥ प्र परा अप सम् अनु अव निस् निर् दुस् दुर् वि आङ् नि अधि अपि अति सु उद् अभि प्रति परि उप - एते प्रादयः॥
25 उपसर्गाः। गतिश्च। सूत्रद्वयमिदं व्याख्यासौकर्यात्सहोपात्तम्। प्रादय इत्यनुवर्तते। गतिरिति बहुत्वे एकवचनमार्षम्। तदाह–प्रादय इत्यादिना। क्रियायोग इति। क्रियया अन्वये सतीत्तयर्थः। निपात इत्यप्यत्रानुवर्तते, प्रागी\उfffदाकात्तदधिकारात्। ततश्च प्रादयो निपातसंज्ञका एव सन्तो गत्युपसर्गसंज्ञका भवन्ति। आकडारादिति च बाध्यते। गत्युपसर्गसंज्ञायोस्तु गतिश्चेति चकारादेव समावेशः। सिध्यति। ततश्च प्रणेयमित्यादावुपसर्गकार्यम् `उपसर्गादसमासेऽपि' इत्यादि सिध्यति, गतिकारकेत्यादि कार्यं च, निपातस्यानर्थकस्येत्यादि च। अथ प्रादीन् पठति–प्र परेत्यादि। `परा' इत्याकारान्तम्। अयदातौ `उपसर्गस्यायतौ' इति निर्दुरोर्लत्वम् –निलयते दुलयते। निसो दुशश्च `सुसजुषो रुः' इति रुत्वस्यासिद्धत्वान्न लत्वम्। निरयते दुरयते। एतदर्थमेव निस्?दुसोर्निर्दुरोश्च पृथक्पाठः।
22 गतिश्च। उपसर्गसंज्ञायाः समावेशार्थश्चकारः। अन्यथा `आ कडारा'दिति पर्यायः स्यात्। तत्फलं तु `प्रणेय'-मित्यादौ `उपसर्गादसमासेऽपी'ति णत्वम्, `गतिकारके'ति कृदुत्तरपदप्रकृतिस्वरसिद्धिश्चेति दिक्। निस्निर्दुस्दुरिति। `उपसर्गस्यायतौ' इति निर्दुरोर्लत्वं। निलयते, दुलयते। निसो दुसश्च रुत्वस्याऽसिद्धित्वाल्लत्वाऽभावः,- निरयते, दुरयते॥
TBD.