TBD.
मृड मृद गुध कुष क्लिश वद वस इत्येतेभ्यः परः क्त्वाप्रत्ययः किद् भवति। न क्त्वा सेट् 1-2-18 इति प्रतिषेधं वक्ष्यति तस्यायं पुरस्तादपकर्षः। गुधकुषक्लिशीनां तु रलो व्युपधाद्धलादेः संश्च 1-2-26 इति विकल्पे प्राप्ते नित्यार्थं वचनम्। मृडित्वा। मृदित्वा। गुधित्वा। कुषित्वा। क्लिशित्वा। उदित्वा। उषित्वा।
TBD.
–
–
1591 मृडमृद। मृड सुखने, मृद क्षोदे, गुध परिवेष्टने, गुध रोषे च, कुष निष्कर्षे, क्लिश हिंसायां –दिवादिः, क्लिशू विबाधने— क्र्यादिः, वद व्यक्तायां वाचि, वस निवासे। किदिति। `असंयोगाल्लिट् कि'दित्यतः किदित्यनुवर्तत इति भावः। उदित्वेति। यजादित्वात्संप्रसारणम्। उषित्वेति। `वसतिक्षुधो'रितीट्। यजादित्वात्संप्रसारणम्। `शासिवसी'ति षः। गृहीत्वेति। `ग्रहिज्ये'ति संप्रसारणम्, `ग्रहोऽलिटी'ति इटो दीर्घः।
वृत्तिः एभ्य: सेट् क्त्वा कित् । The affix ‘क्त्वा’ – even when augmented by ‘इट्’ – retains the property of being a कित् (having the letter ‘क्’ as a इत्) when it follows the verbal root √मृड् (मृडँ सुखने ६. ५३, मृडँ (क्षोदे) सुखे च ९. ५२), √मृद् (मृदँ क्षोदे ९. ५१), √गुध् (गुधँ परिवेष्टने ४. १४, गुधँ रोषे ९. ५३), √कुष् (कुषँ निष्कर्षे ९. ५४), √क्लिश् (क्लिशँ उपतापे ४. ५७, क्लिशूँ विबाधने ९. ५८), √वद् (वदँ व्यक्तायां वाचि १. ११६४) or √वस् (वसँ निवासे १. ११६०).
Note: In the absence of this सूत्रम् -
(i) in the case of √मृड्, √मृद्, √वद् and √वस् – 1-2-18 would have removed the कित् property of the affix ‘क्त्वा’
(ii) in the case of √गुध्, √कुष् and √क्लिश् – 1-2-26 would have optionally removed the कित् property of the affix ‘क्त्वा’।
Example continued from 7-2-52
वस् + इत्वा 1-2-7 allows the affix ‘इत्वा’ to retain its कित् status in spite of 1-2-18. This allows 6-1-15 to apply in the next step.
= व् अ स् + इत्वा = उ अ स् + इत्वा 6-1-15, 1-1-45
= उसित्वा 6-1-108
= उषित्वा 8-3-60. ‘उषित्वा’ gets the प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 and the अव्यय-सञ्ज्ञा by 1-1-40.