TBD.

अङ्गुलिशब्दान्तस्य तत्पुरुषस्य सङ्ख्यादेः अव्ययादेश्च अच् प्रत्ययो भवति। द्वे अङ्गुली प्रमानम् अस्य द्व्यङ्गुलम्। त्र्यङ्गुलम्। तद्धितार्थ इति समासः। प्रमाणे लो द्विगोर् नित्यम् 6-2-12 इति मात्रचो लोपः। अव्ययादेः निर्गतम् अङ्गुलिभ्यः निरङ्गुलम्। अत्यङ्गुलम्। तत्प्रुषस्य इति किम्? पञ्चाङ्गुलिः। अत्यङ्गुलिः पुरुषः। तत्पुरुषाधिकारश्च द्वन्द्वाच्चुदषहान्तातिति यावत्।

TBD.

958 संख्याव्ययादेरङ्गुल्यन्तस्य समासान्तोऽच् स्यात्. द्वे अङ्गुली प्रमाणमस्य द्व्यङ्गुलम्. निर्गतमङ्गुल्यो निरङ्गुलम्..

–

685 तत्पुरुषस्येति। अलोन्त्यविधिं बाधित्वा `प्रत्ययः' `परश्चे'ति परत्वात्तत्पुरुषस्याऽङ्गुले'रिति तु समासान्तापेक्षया अवयवषष्ठीत्याहुः। व्द्यङ्गुलमिति। `तद्धितार्थ'इति समासः। `द्विगोर्नित्य'मिति मात्रचो लोप इति वृत्तिकृत्। मनोरमायां तु द्वयसचो लुगिति स्थितम्।\र्\नहग्र्रहणं द्वन्द्वर्थम्। द्वन्द्वार्थमिति। `अह्नो रात्रि'रिति षष्ठीतत्पुरुषस्याऽसम्भवादिति भावः। नन्वहःशब्दस्याऽहस्तुल्यतायां, रात्रिशब्दस्य वा रात्रितुल्यतायां गौणत्वसम्भवादहश्चासौ रात्रिश्चेति कर्मधारयोऽस्त्विति चेन्न। मुक्यसम्भवे गौणग्रहणाऽयोगात्। `हेमन्तशिशिरावहोरात्रे चे'त्यत्र द्वन्द्वे समासान्तदर्शनाच्च। अहोरात्र इति। `जातिरप्रणिना'मित्येकवद्भावः। `स नपुंसक'मित्येतद्बाधित्वा परत्वात् `रात्राह्नाहाः'इति पुस्त्वम्। एतेनैकवद्भावात् क्लीबतेति प्राचो ग्रन्थः परास्तः। `मासेन स्यादहोरत्रः' इत्यादिग्रन्थविरोधाच्च। सर्वरात्र इथि। `पूर्वकालैके'ति समासः। पूर्वरात्र इति। `पूर्वापराधरोत्तर'मित्येकदेशिसमासः। यदा तु रात्रिशब्दस्यैकदेसे लक्षणां स्वीकृत्य कर्मधारयोऽभ्युपगम्यते तदा पूर्वरात्रिरित्येव भवति। द्विरात्रमिति। `सङ्ख्यापूर्वं रात्रं क्लीब'मिति वक्ष्यते। अह्नष्टखोरेव। `नस्त्द्धिते'इत्येव सिद्धे नियमार्थमिदम्। एवकारस्त्वह्न एव टखयोरिति विपरीतनियमशङ्कानिरासार्थः। `आत्माध्वनौ खे'इति प्रकृतिभावविधानेन तन्निरासे प्रतिपत्तिगौरवं स्यादिति भावः। टखोरेवेति किम्?। अह्ना निर्बृत्तमाह्निकम्। `काला'दित्यधिकारे `तेन निर्वृत्त'मिति ठञ्। टिलोपाऽभावात् `अल्लोपोऽनः'इत्यकारलोपः।

TBD.