TBD.

धात्वादौ वर्णसमुदाये ऽन्त्यादलः पूर्वो यो वर्णः सो ऽलेव उपधासंज्ञओ भवति। पच्, पठकरः। भिद्, छिदिकारः। बुध्, युधुकारः। वृत्, वृधृकारः। अलः इति किम्? शिष्टः, शिष्टवान्। समुदायात् पूर्वस्य मा भूत्। उपधाप्रदेशाःअत उपधायाः 7-2-115 इत्येवम् आदयः।

TBD.

176 अन्त्यादलः पूर्वो वर्ण उपधासंज्ञः..

247 सखन्-स् इति स्थिते उपधाकार्यं वक्ष्यन्नुपधासंज्ञामाह–अलोन्त्यात्। `अल' इति पञ्चमी, `अन्त्या'दिति सामानाधिकरण्यात्। अल्प्रत्याहारो वर्णपर्यायः। पूर्वोऽप्यलेव गृह्रते, साजात्यादित्याह–अन्त्यादल इत्यादिना। अलः किम् ?। `शिष्ट' इत्यत्र शास्धातौ आसिति संघातात्पूर्वशकारस्योपधात्वं न भवति। अन्यथा `शास इदङ्हलो'रिति शकारस्येकारप्रसङ्गः। वर्णग्रहणं किम् ?। शास्धातौ `शा' इति समुदायस्य उपधात्वं न भवति। अन्यथा `शा' इति समुदायस्य इकारः स्यात्। न चालोन्त्यपरिभाषया आकारस्यैव इकारो भवतीति वाच्यं, `नानर्थकेऽलोन्त्यविधि'रिति तन्निषेधात्।

208 अलोऽन्त्यात्पूर्व। `अल'इति पञ्चमी `अन्त्या' दित्यनेन विशेष्यात इत्याह- अन्त्यादल इति। अलः किम्?। `शिष्टाः' `शिष्टवा' नित्यादावन्त्यात्सङ्घातात्पूर्वस्य शकारस्य मा भूत्। सत्यां हि संज्ञायां `शास इदङ्हलोः' इति शस्येत्त्वं स्यात्। नन्वेवमप्यन्त्यादलः पूर्वस्य सङ्घातेस्योपधासंज्ञायां `शिष्ट'इत्यादौ शकारविशिष्टस्याकारस्य इत्त्वं स्यादित्यतिप्रसङ्गदोषस्तदवस्थ एवेति चेदुच्यते–यथा हि लोके `अमीषां ब्राआहृआणानामन्त्यात्पूर्व आनीयिता'मित्यक्ते यथाजातीयकोऽन्त्यस्तथाजातीयकोऽन्त्यात्पूर्व आनीयते, तथाऽत्राप्यन्त्योऽलात्मक इति तत्पूर्वोऽप्यलेव गृह्रते। तदेतदाह–पूर्वो वर्ण इति। अत्र`अचोऽन्त्यादि टी' त्यत्रेव `अल' इति निर्धारणे षष्ठीत्यपि सुवचमिति केचिदाहुः, `अलां मध्ये योऽन्त्यस्तस्मात्पूर्वो वर्ण उपधासंज्ञः स्या'दिति व्याख्याया अपि संभवदुक्तिकत्वात्।

89) अलोऽन्त्यात् पूर्व उपधा 1-1-65

वृत्ति: अन्त्यादल: पूर्वो वर्ण उपधा-संज्ञ: । The penultimate letter of a term is called उपधा.

गीतासु उदाहरणम् – श्लोकः bg11-44

Continuing from above example, we are at the stage सखन् + सुँ Now, in the term सखन् (= सख् अ न्) the penultimate letter अ gets the designation उपधा