TBD.
ऋदुपधस्य अङ्गस्य यो ऽभ्यासः तस्य रीगागमो भवति यङ्यङ्लुकोः परतः। वरीवृत्यते। वरीवृतीति। वरीवृध्यते। वरीवृधीति। नरीनृत्यते। नरीनृतीति। रीगृत्वत इति वक्तव्यम्। इह अपि यथा स्यात्, वरीवृश्च्यते। वरीवृश्चीति। परीपृच्छ्यते। परीपृच्छीति।
TBD.
719 ऋदुपधस्य धातोरभ्यासस्य रीगागमो यङ्यङ्लुकोः. वरीवृत्यते. वरीवृताञ्चक्रे. वरीवर्तिता..
–
–
वृत्तिः ऋदुपधस्य धातोरभ्यासस्य रीगागमो यङ्यङ्लुकोः। When followed by either the affix “यङ्” or a लुक् elided affix “यङ्”, the reduplicate (अभ्यासः) of a verbal root having a penultimate ऋकारः takes the augment “रीक्”।
उदाहरणम् – पुनः पुनर्भृशं वा वर्तते = वरीवृत्यते – is a frequentative/intensive form derived from √वृत् (वृतुँ वर्तने १. ८६२)
The विवक्षा is लँट्, कर्तरि, यङन्त-प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
वृत् + यङ् 3-1-22
= वृत् + य 1-3-3, 1-3-9. Note: The affix “यङ्” is a ङित्। Hence 1-1-5 stops 7-3-86 from applying.
= वृत्य् वृत्य 6-1-9
= वर् त्य् वृत्य 7-4-66, 1-1-51
= व वृत्य 7-4-60
= व रीक् वृत्य 7-4-90, 1-1-46
Note: 7-4-83 does not apply here because the कित् augment “रीक्” has been added to the अभ्यासः।
= वरीवृत्य 1-3-3, 1-3-9
“वरीवृत्य” gets धातु-सञ्ज्ञा by 3-1-32
Note: ङिदन्तत्वादात्मनेपदम् । Since a यङन्त-धातुः ends in the affix “यङ्” which is a ङित्, as per 1-3-12 अनुदात्तङित आत्मनेपदम् a यङन्त-धातुः takes आत्मनेपद-प्रत्ययाः।
वरीवृत्य + लँट् 3-2-123 = वरीवृत्य + त 3-4-78, 1-3-12 = वरीवृत्यते
The augment “रीक्” prescribed by 7-4-90 रीगृदुपधस्य च applies in the case of any verbal root which contains a ऋकारः (not necessarily in the penultimate position.)
उदाहरणम् – पुनः पुनर्भृशं वा पृच्छति = परीपृच्छ्यते – is a frequentative/intensive form derived from √प्रच्छ् (प्रच्छँ ज्ञीप्सायाम् ६.१४९)
The विवक्षा is लँट्, कर्तरि, यङन्त-प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
प्रच्छ् + यङ् 3-1-22
= प्रच्छ् + य 1-3-3, 1-3-9. Note: The affix “यङ्” is a ङित्। Hence 6-1-16 applies in the next step.
= प् ऋ अ च्छ् + य 6-1-16, 1-1-45
= पृच्छ् + य 6-1-108
= पृच्छ्य् पृच्छ्य 6-1-9
= पर् च्छ्य् पृच्छ्य 7-4-66, 1-1-51
= प पृच्छ्य 7-4-60
= प रीक् पृच्छ्य By the वार्तिकम् under 7-4-90 – रीगृत्वत इति वक्तव्यम्, 1-1-46
Note: 7-4-83 does not apply here because the कित् augment “रीक्” has been added to the अभ्यासः।
= परीपृच्छ्य 1-3-3, 1-3-9
“परीपृच्छ्य” gets धातु-सञ्ज्ञा by 3-1-32
Note: ङिदन्तत्वादात्मनेपदम् । Since a यङन्त-धातुः ends in the affix “यङ्” which is a ङित्, as per 1-3-12 अनुदात्तङित आत्मनेपदम् a यङन्त-धातुः takes आत्मनेपद-प्रत्ययाः।
परीपृच्छ्य + लँट् 3-2-123 = परीपृच्छ्य + त 3-4-78, 1-3-12 = परीपृच्छ्यते