TBD.

यङ्लुकि ऋदुपधस्य अङ्गस्य यो ऽभ्यासस् तस्य रुग्रिकौ आगमौ भवतः, चकाराद् रीक् च। नर्नर्ति, नरिनर्ति, नरीनर्ति। वर्वर्ति, वरिवर्ति, वरीवर्ति। उकारः उच्चारणार्थः। मर्मृज्यमानास इत्युपसङ्ख्यानम्। मर्मृज्यते। मर्मृज्यमानासः।

TBD.

–

–

411 रुग्रिकौ च। चकारेण रीगृदुपधस्य' इत्यतो रीगनुकृष्यते। रुक उकार उच्चारणार्थः।

वृत्तिः ऋदुपधस्य धातोरभ्यासस्य रुक् रिक् रीक् एते आगमाः स्युर्यङ्लुकि । When followed by a लुक् elided affix “यङ्”, the reduplicate (अभ्यासः) of a verbal root having a penultimate ऋकारः takes the augments “रुक्” and “रिक्” also in addition to “रीक्”।

उदाहरणम् – पुनः पुनर्भृशं वा वर्तते = वर्वर्ति/वरिवर्ति/वरीवर्ति – is a frequentative/intensive form derived from √वृत् (वृतुँ वर्तने १. ८६२)

The विवक्षा is लँट्, कर्तरि, यङ्लुगन्त-प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
वृत् + यङ् 3-1-22
= वृत् 2-4-74, 1-1-61
= वृत् वृत् 6-1-9 with the help of 1-1-62
= वर् त् वृत् 7-4-66, 1-1-51
= व वृत् 7-4-60

Let us first consider the case when the optional “रुक्” augment applies by 7-4-91
= व रुक् वृत् 7-4-91, 1-1-46
Note: 7-4-83 does not apply here because the कित् augment “रुक्” has been added to the अभ्यासः।
= व र् वृत् 1-3-3, 1-3-9. Note: The उकारः in “रुक्” is उच्चारणार्थः।
= वर्वृत् ।

Next let us consider the case when the optional “रिक्” augment applies by 7-4-91
व वृत्
= व रिक् वृत् 7-4-91, 1-1-46
Note: 7-4-83 does not apply here because the कित् augment “रिक्” has been added to the अभ्यासः।
= व रि वृत् 1-3-3, 1-3-9
= वरिवृत् ।

Lastly let us consider the case when the optional “रीक्” augment applies by 7-4-91
व वृत्
= व रीक् वृत् 7-4-91, 1-1-46
Note: 7-4-83 does not apply here because the कित् augment “रीक्” has been added to the अभ्यासः।
= व री वृत् 1-3-3, 1-3-9
= वरीवृत् ।

“वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत्” gets the धातु-सञ्ज्ञा by 3-1-32 with the help of the परिभाषा “एकदेशविकृतमनन्यवत्” – A thing is called or taken as that very thing although it is lacking in a part.
Alternately, terms ending in यङ्-लुक् get the धातु-सञ्ज्ञा on the basis of the fact that the गणसूत्रम् – चर्करीतं च is placed in the धातु-पाठः (in the अदादि-गणः)।

वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + लँट् 3-2-123
= वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + ल् 1-3-2, 1-3-3, 1-3-9
= वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + तिप् 3-4-78, परस्मैपदम् is used as per the गणसूत्रम् “चर्करीतं च।”
= वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + ति 1-3-3, 1-3-9
= वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + शप् + ति 3-1-68. Note: As per the गणसूत्रम् “चर्करीतं च” the धातुः “वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत्” is considered to belong to अदादि-गणः। This allows 2-4-72 to apply in the next step.
= वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + ति 2-4-72

“ईट्”-अभावपक्षे।
= वर्वर् त्/वरिवर् त्/वरीवर् त् + ति 7-3-86, 1-1-51
= वर्वर्त्ति/वरिवर्त्ति/वरीवर्त्ति or वर्वर्ति/वरिवर्ति/वरीवर्ति 8-4-65

“ईट्”-पक्षे by 7-3-94
= वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + ईट् ति 7-3-94, 1-1-46
= वर्वृत्/वरिवृत्/वरीवृत् + ई ति 1-3-3, 1-3-9. Note: 7-3-87 stops 7-3-86
= वर्वृतीति/वरिवृतीति/वरीवृतीति