Table of Contents

<<7-3-7 —- 7-3-9>>

7-3-8 श्वाऽदेरिञि

प्रथमावृत्तिः

TBD.

काशिका

श्वादेः अङ्गस्य इञि परतो यदुक्तं तन भवति। श्वभस्त्रस्य अपत्यम् श्वाभस्त्रिः। श्वादंष्ट्रिः। श्वन्श्बदो द्वारादिषु पठ्यते, तत्र च तदादिविधिर् भवति इति एतदेव वचनं ज्ञापकम्। इकारादिग्रहणम् कर्तव्यं श्वागणिकाद्यर्थम्। श्वगणेन चरति श्वागणिकः। श्वायूथिकः। तदन्तस्य च अन्यत्र अपि तद्धिते प्रतिषेध इष्यते। श्वाभस्त्रेः इदम् श्वाभस्त्रम्।

Ashtadhyayi (C.S.Vasu)

TBD.

लघु

बालमनोरमा

1539 \उfffदाआदेरिञि। `न कर्मव्यतिहारे' इत्यतो नेत्यनुवर्तते। अङ्गस्येत्यधिकृतम्। \उfffदान्शब्द आदिर्यस्येति विग्रहः। \उfffदान्शब्दपूर्वपदस्याङ्गस्य इञि परे नैजागम इत्यर्थः। \उfffदाआमस्त्रिरिति। `अत इञ्'। \उfffदाआदंष्ट्रिरिति। `\उfffदादंष्ट्रस्याऽपत्यमित्यर्थः। ननु \उfffदान्शब्द एव द्वारादौ पठ\उfffद्ते नतु \उfffदाभस्त्रशभ्दः। ततश्च तस्य द्वारादित्वाऽभावादैजागमप्रसक्तिरेव नेत्यत आह–तदादिविधाविति। द्वारादिगणे \उfffदान्शब्दस्य पाटेऽपि अस्मादेव प्रतिषेधात् \उfffदान्शब्दपूर्वकस्याङ्गस्य द्वारादिगणे ग्रहणं विज्ञायत इत्यर्थः। तत्फलं तु \उfffदावहनस्येदं शौववहानं नाम नगरम्। वाच्यमिति। इञीति परित्यज्य इकारादाविति वाच्यमित्यर्थः। इढि तु व्यपदेशित्त्वेन इकारादित्वम्। \उfffदाआगणिक इति ठञि आदिवृद्धिः। \उfffदागणिक इति। ष्ठनि रूपम्। \उfffदाआगणिकीति। ठञन्तात् `टिड्ढाण'ञिति ङीप्। \उfffदागणिकीति। षित्त्वान्ङीष्।

तत्त्वबोधिनी

1195 इदमेव ज्ञापकमिति। द्वारादिगणे \उfffदान्?शब्दः पठ\उfffद्ते, न तु \उfffदाभस्त्र \उfffदादंष्ट्रेत्यादिस्तथा च `\उfffदाआदेरिञी'ति निषेधसूत्रमेव व्यर्थं सद्द्वारादिषु तदादिविधिं ज्ञापयतीत्यर्थः। फलं तु द्वारपालस्यायं `दौबारपाल'इत्यादावैजागमस्य प्रवृत्तिः।\र्\निकारादाविति वाच्यम्। इकारादाविति। सूत्रे इञीत्यपनीय इकारादाविति पठनीयमित्यर्थः। अन्ये तु इञीति स्थाने इतीति पठनीयम्। तथा चाऽङ्गाक्षिप्रप्तत्ययस्य विशेष्यत्वात् `यस्मिन्विधिस्तदादौ'इत्यनेन इकारादिर्लभ्यत इत्याहुः। \उfffदागणिकीति। ष्ठनः षित्त्वान्ङीष्।

Satishji's सूत्र-सूचिः

TBD.