TBD.
ज्ञा श्रु समृ दृशित्येतेषां सन्नन्तानाम् आत्मनेप्दं भवति। तत्र जानातेः अपह्नवे ज्ञः 1-3-44 इति त्रिभिः सूत्रैरात्मनेपदं विहितम्, श्रुदृशोरपि समो गम्यृच्छि 1-3-29) इत्यत्र विहितम्। तस्मिन् विषये पूर्ववत् सनः (*1,3.62 इत्येव सिद्धम् आत्मनेपदम्। ततो ऽन्यत्र अनेन विधीयते। स्मरते पुनरप्राप्त एव विधानम्। धर्मं जिज्ञासते। गुरुं शुश्रूषते। नष्टं सुस्मूर्षते। नृपं दिदृक्षते। सनः इति किम्? जानाति, शृणोति, स्मरति, पष्यति।
TBD.
–
555 ज्ञानश्र। प्राग्वदिति। आत्मनेपदमित्यर्थः। यद्यपि `अपह्नवे ज्ञः, `अकर्मकाच्च' `सम्प्रतिभ्यानाध्याने' इति सूत्रैः, `अर्तिश्रुदृशिभ्यश्चे'ति वार्तिकेन च ज्ञादिभ्य आत्मनेपदे कृते `पूर्ववत्सनः' इत्यात्मनेपदं सिद्धम्, `तथाप्यपह्नवाद्यभावेऽप्यात्मनेपदार्थं ज्ञाश्रुदृशीनामिह ग्रहणमिति मत्वोदाहरति- - धर्मं जिज्ञासते इति। ज्ञातुमिच्छतीत्यर्थः। शुश्रूषते इति। `अज्झनगमां सनी'ति दीर्घः। `इको झ'लिति सनः कित्त्वम्। `श्र्युकः किती'ति इण्निषेधः। सुस्मूर्षते इति। स्मृधातोः सनि `अज्झने'ति दीर्घे `उदोष्ठ\उfffद्पूर्वस्ये'त्युत्त्वे रपरत्वे `हलि चे'ति दीर्घः।
462 ज्ञाश्रुस्मृ। `अपह्नवे ज्ञः' इत्यादिना ज्ञादातोः, `अर्तिश्रुदृशिभ्यश्चे'ति श्रुदृ शिभ्यां चात्मनेपदे कृते तस्मिन्विषये `पूर्ववत्सनः' इत्यनेन सिद्धेऽपि विषयान्तरे सन्नन्तादनेन विधीयत इति ज्ञेयम्।
627) <strong>ज्ञाश्रुस्मृदृशां सनः</strong> 1-3-57 वृत्तिः सन्नन्तानामेषामात्मनेपदं स्यात् । A आत्मनेपदम् affix is used after a desiderative form of any of the following verbal roots - √ज्ञा (ज्ञा अवबोधने ९. ४३), √श्रु (श्रु श्रवणे १. १०९२), √स्मृ (स्मृ चिन्तायाम् १. १०८२) or √दृश् (दृशिँर् प्रेक्षणे १. ११४३).
उदाहरणम् - दिदृक्षते is a desiderative form derived from √दृश् (दृशिँर् प्रेक्षणे १. ११४३).
The विवक्षा is लँट्, कर्तरि, सन्नन्त-प्रयोगः, प्रथम-पुरुषः, एकवचनम्।
दृश् + सन् 3-1-7
= दृश् + स 1-3-3, 1-3-9. Note 7-2-10 stops 7-2-35
Note: By 1-2-10 the affix सन् is a कित् here. Hence 1-1-5 stops 7-3-86
= दृश् स् दृश् स 6-1-9
= दर् श् स् दृश् स 7-4-66, 1-1-51
= द दृश् स 7-4-60
= दि दृश् स 7-4-79
= दि दृष् स 8-2-36
= दि दृक् स 8-2-41
= दिदृक्ष 8-3-59
“दिदृक्ष” gets धातु-सञ्ज्ञा by 3-1-32
दिदृक्ष + लँट् 3-2-123 = दिदृक्षते 1-3-57. Note: 1-3-57 is a अपवादः (exception) to 1-3-62