TBD.
भोज्यम् निपात्यते भक्ष्ये ऽभिधेये। भोज्यः ओदनः। भोज्या यवागूः। इह भक्ष्यम् अभ्यवहार्यमात्रम्। भक्ष्ये इति किम्? भोग्यः कम्बलः।
TBD.
–
702 भोज्यं भक्ष्ये। भक्ष्ये गम्ये ण्ये भुजेः कुत्वाऽभावो निपात्यते। इति प्रासङ्गिकम्। अथ प्रकृतम्– लपिदभिभ्यां चेति। वार्तिकमिदम् `ऋहलोण्र्य'दिति सूत्रस्थम्। `पोरदुपधा' दिति प्राप्तस्य ण्यदपवादस्य यतोऽपवादः।
583 भोज्यम्। भक्ष्यमिहाभ्यवहार्यमात्रं विवक्षितं, नतु खरविशदमभ्यवहार्यम्।तेन भोज्या यवागूरित्यपि भवतीत्याहुः। भोग्यमन्यदिति। पालनीयमुपभोग्यं चेत्यर्थः।
प्राप्तस्य यतोऽपवादः। जयादित्यस्तु– `आसुयुवपरिपी'ति सूत्रे लपं प्रक्षिप्य `रपिलपित्रपी'ति पठित्वाऽनुक्तसमुच्चयार्थेन चकारेण दभेः सङ्ग्रह इत्युक्तवान्,तत्र वैषम्येण व्याख्यानं निर्बीजं, भाष्यविरोधश्च स्पष्ट एवेति बोध्यम्। स्वीकार्य इति। `कास्यनेकाच आम्वक्तव्यश्चुलुम्पाद्यर्थ'मिति वार्तिकबलाद्यथा चुलुम्पादिभ्य आम् स्वीक्रियते तद्वदिति भावः। तथा च प्रयुज्यते `नता नशन्ति न दभाति तस्करः' , `विष्णुर्गोपा अदाभ्यः' इत्यादि।
वृत्तिः भोग्यमन्यत् । The form “भोज्य” is used in the sense of “edible.” In any other sense the form is “भोग्य”।
उदाहरणम् - भोज्यम् derived from the verbal root √भुज् (भुजँ पालनाभ्यवहारयोः # ७. १७).
भुज् + ण्यत् 3-1-124
= भुज् + य 1-3-3, 1-3-7, 1-3-9. Note: “य” gets आर्धधातुक-सञ्ज्ञा by 3-4-114
= भोज्य 7-3-86. Note: 7-3-69 prevents 7-3-52 from applying here.
“भोज्य” gets प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46