Table of Contents

<<6-3-60 —- 6-3-62>>

6-3-61 इको ह्रस्वो ऽङ्यो गालवस्य

प्रथमावृत्तिः

TBD.

काशिका

इगन्तस्य अङ्यन्तस्य उत्तरपदे ह्रस्वः भवति गालवस्य आचर्यस्य मतेन अन्यतरस्याम्। ग्रामणिपुत्रः ग्रामणीपुत्रः। ब्रह्मबन्धुपुत्रः, ब्रह्यबन्धूपुत्रः। इकः इति किम्? खट्वापादः। मालापादः। अङ्यः इति किम्? गार्गीपुत्रः। वात्सीपुत्रः। गालवग्रहणं पुजार्थम्। अन्यतरस्याम् इति हि वर्तते। व्य्वस्थितविभषा च इयम्। तेन इह न भवति, कारीषगन्धीपुत्रः इति। इयङुवङ्भाविनाम् अव्ययानां च न भवति। श्रीकुलम्। भ्रूकुलम्। काण्दीभूतम्। वृषलीभूतम्। भ्रूकुंसादीनां तु भवत्येव। भ्रुकुंसः। भ्रुकुटिः। अपर आह। भ्रुकुंसादीनाम् अकारो भवति इति वक्तव्यम्। भ्रकुंसः। भ्रकुटिः।

Ashtadhyayi (C.S.Vasu)

TBD.

लघु

बालमनोरमा

984 इको ह्यस्वो। अङ्य इति च्छेदः। ग्रामणीपत्र इति। कर्मधारयः, षष्ठीसमासो वा। नीधातोरीकारोऽयं, नतु ङीप्प्रत्यय इति भावः। ननु गालवग्रहणस्य विकल्पार्थकत्वं किं न स्यादित्यत आह–अन्यतरस्यामित्यनुवृत्तेरिति। \र्\नियङुवङ्भाविनामिति। तदर्हाणामित्यर्थः। श्रीमदः भ्रूभङ्ग इति। श्रीभ्रूशब्दौ अजादिप्रत्यये परे इयङुवङ्?र्हाविति भावः। शुक्लीभाव इति। अभूततद्भावे च्विप्रत्यये `अस्य च्वौ' इति ईत्त्वम्। `च्वौ' इति दीर्घः। ऊर्यादिच्विडाचश्चे'ति निपातत्वादव्ययत्वमिति भावः। \र्\नभ्रूकुंसादीनामिति। भ्रूशब्दस्य उवङ्भावितया ह्यस्वनिषेधो यः प्राप्तः स नेत्यर्थः। अकारोऽनेनेति। `अ भ्रूकुंसादीना'मिति वार्तिके `अ' इति लुप्तप्रथमाकं पृथक्पदम्। तथा च भ्रूकुंसादीनामवयवो यो भ्रूशब्दस्तस्य अकारोऽन्तादेशः स्यादिति व्याख्यानान्तरमित्यर्थः। भ्रुवा कुंसो भाषणमिति। तत्तदर्थज्ञापनमित्यर्थः। `भ्रुकुंसश्च भ्रुकुंसश्च भ्रूकुसश्चेति नर्तकः' इत्यमरः, `भ्रकुटिर्भ्रुंकुटिर्भ्रूकुटिः स्त्रियामि'ति च।

तत्त्वबोधिनी

Satishji's सूत्र-सूचिः

TBD.