TBD.

अचित्यनुवर्तते। दर्शनादन्यत्र यो ऽक्षिशब्दः तदन्तातच् प्रत्ययो भवति। लबणाक्षं। पुष्कराक्षम्। उपमितं व्याघ्रादिभिः इति समासः। अदर्शनातिति किम्? ब्राह्मणाक्षि। कथं कबराक्षम्, गवाक्षम् इति? अश्वादीनां मुखप्रच्छादनार्थं बहुच्छिद्रं कबराक्षम्, तेन अपि हि दृश्यते, गवाक्षेण च? न एष दोषः। चक्षुःपर्यायवचनो दर्शनशब्दः प्राण्यङ्गवचन इह अश्रीयते।

TBD.

997 अचक्षुःपर्यायादक्ष्णोऽच् स्यात्समासान्तः. [“]गवामक्षीव गवाक्षः\उ2019..

776 अथ तत्पुरुषेष्वसाधारणसमासान्तान् वक्तुमुपक्रमते–तत्पुरुषस्याङ्गुलेः। `अच्प्रत्यन्ववपूर्वा'दित्यतोऽजित्यनुवर्तते, `समासान्त' इत्यधिकृतम्। तेन समासस्य अन्तावयव इति लभ्यते। प्रत्ययः परश्च इत्यधिकारादच्प्रत्ययस्य तत्पुरुषात्परत्वेऽपि तस्य तदवयवत्वादङ्गुलेरित्यवयवषष्ठी। अङ्गुलेरिति तत्पुरुषविशेषणं, तदान्तविधिः। तदाह संख्याव्ययादेरिति। सङ्ख्या च अव्ययं च सङ्ख्याव्यये, ते आदी यस्येति विग्रहः। द्व्यङ्गुलमिति। तद्धितार्थ' इति द्विगुः। प्रमामे द्वयसज्दघ्नञ्मात्रचः `प्रमाणेलो द्विगोर्नित्य'मिति लुक्। द्व्यङ्गुलिशब्दादचि तस्य तद्धितत्वात्तस्मिन् परे `यस्येति चे'ति इकारलोपः। निरङ्गुलमिति। `निरादयः क्रान्ताद्यर्थे' इति समासः अच् इलोपः।

807 अक्ष्णो। दृश्यतेनेनेति दर्शनं चक्षुः, तद्वाचिनोऽक्षिशब्दस्य पर्युदासादमुख्यस्य ग्रहणमित्याशयेनाह—अचक्षुःपर्यायादिति। गवाक्ष इति। गावः– किरणाः। अक्षिशब्दो रन्ध्रवाची। षष्ठीसमासः।

TBD.