Table of Contents

<<4-1-154 —- 4-1-156>>

4-1-155 कौशल्यकार्मार्याभ्यां च

प्रथमावृत्तिः

TBD.

काशिका

कौशल्यकार्मार्यशब्दाभ्याम् अपत्ये फिञ् प्रत्ययो भवति। इञो ऽपवादः। कौशल्यायनिः। कार्मार्यायणिः। परमप्रकृतेरेव अयं प्रतययः इष्यते, कौशलस्य अपत्यं, कर्मारस्य पत्यम् इति। प्रत्ययसन्नियोगेन तु प्रकृतिरूपं निपात्यते। यथा च स्मृत्यन्तरम्, दगुकोसलकर्मारच्छागवृषाणां युट् वादिष्टस्य इति। दागव्यायनिः। कौसल्यायनिः। कार्मार्यायणिः। छग्यायनिः। वार्ष्यायणिः।

Ashtadhyayi (C.S.Vasu)

TBD.

लघु

बालमनोरमा

1161 कौसल्य। परमप्रकृतेरेवेति। कोसलकर्माराभ्यां फिञ्, तस्य युट् चेत्यर्थः। भाष्ये स्पष्टमेतत्। वक्तव्यमित्यर्थः।

तत्त्वबोधिनी

960 कौशल्य। परमप्रकृतेरेवायमिति। यदि तु `वृद्धेत्कोसले'ति ञ्यङन्तात्कोशलशब्दात्कारिलक्षणण्यन्तात्कर्मारशब्दाच्चायं विधिः स्यात्तदा यून्येव प्रसज्यतेतेति भावः। दगुशब्दस्याप्युपलक्षणमेतत्। फैञ्प्रकरणे `दगुकोसलकर्मारच्छागवृषाणां युट्चाऽऽदिष्टस्यं'इति वार्तिकात्। आदिष्टस्य। आयन्नदेशस्येत्यर्थः। अन्यथा प्रातिपदोक्ते युटि कृते प्रत्ययादित्वाऽभावात्कौशल्यायनिरित्यादौ फस्यायन्नादेसो न स्यात्, युकि कृते तु `दागव्यायनिः इत्यत्र और्गुणः, अन्यत्राऽल्लोपश्च न स्यादिति भावः।

Satishji's सूत्र-सूचिः

TBD.