TBD.

नपुंसकलिङ्गे भावे धतोः क्तः प्रत्ययो भवति। हसितम्। सहितम्। जल्पितम्।

TBD.

–

893 नुपंसके भावे क्तः। कालसामान्ये इति। अस्य वर्तमानाद्यधिकारानन्तर्भावादिति भावः। अकर्मकेभ्य एव नपुंसके भावे क्तः, नतु सकर्मकादिति `णेरध्ययने वृत्त'मिति सूत्रे भाष्यकैयटयोः स्पष्टम्। तद्ध्वनयन्नकर्मकेभ्य एवोदाहरति– जल्पितमित्यादि। गतं भुक्तमित्यादौ त्वविक्षितकर्मकत्वादकर्मककत्वं बोध्यम्। अत एव गतं हंसस्य, भुक्तमोदनस्येत्यादौ शेषत्वविक्षया षष्ठीति दिक्।

–

Video

वृत्तिः क्लीबत्वविशिष्टे भावे कालसामान्ये क्त: स्यात् । The affix ‘क्त’ may be used following a verbal root to denote in the neuter gender the sense of the verbal root as having attained to a completed state, without restriction to the time frame (past, present or future.)
Note: The affix ‘क्त’ prescribed by this सूत्रम् is a अपवाद: (exception) to the affix घञ् prescribed by 3-3-18.
Note: The affix ‘क्त’ prescribed by the सूत्रम् 3-2-102 निष्ठा may only be used to denote an action in the past tense. In contrast, the affix ‘क्त’ prescribed by this सूत्रम् 3-3-114 does not have the restriction on tense.
Note: When a word is derived by using the affix ‘क्त’ prescribed by the सूत्रम् 3-2-102 निष्ठा, the connecting word takes the third case – e.g. बालकेन हसितम्। In contrast, when a word is derived by using the affix ‘क्त’ prescribed by this सूत्रम् 3-3-114, the connecting word takes the sixth case e.g. बालकस्य हसितम्।

उदाहरणम् – हसितम् derived from the verbal root √हस् (हसेँ हसने १. ८२२).

हस् + क्त 3-3-114
= हस् + त 1-3-8, 1-3-9
= हस् + इट् त 7-2-35, 1-1-46
= हसित 1-3-3, 1-3-9. ‘हसित’ gets the प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46.