TBD.
धात्वेकदेशो धातुः, तस्य लोपो यस्मिन्नार्धधातुके तदार्धधातुकं धातुलोपं, तत्र ये गुणवृद्धी प्राप्नुतः, ते न भवतः। लोलुवः। पोपुवः। मरीमृजः। लोलूयाऽदिभ्यो यङन्तेभ्यः पचाऽद्यचि विहिते यङो ऽचि च 2-4-74 इति यङो लुकि कृते तम् एव अचम् आश्रित्य ये गुणवृद्धी प्राप्ते तयोः प्रतिषेधः। धातुग्रहणं किम्? लूञ्, लविता। रेडसि। पर्णं न वेः। अनुबन्धप्रत्ययलोपे मा भूत्। रिषेर्हिसार्थस्य विच्प्रत्ययलोप उदाहरणं रेटिति। आर्धधातुके इति किम्? त्रिधा बद्धो वृषभो रोरवीति इति। सार्वधातुके मा भूत्। इकः इत्येव अभाजि, रागः। बहुव्रीहिसमाश्रयणं किम्? क्नोपयति, प्रेद्धम्।
TBD.
–
–
413 ज्वर रोगे। ञित्वरा संभ्रमे। अत्र वृत्तौ `झलादौ क्ङिती'त्युक्तं तत्र क्ङितीत्येतद्रभयसकृतमेवेत्याह– क्ङितीति नानुवर्तत इति। अवतेस्तुनीति। `ज्वरत्वरे'त्युपधावकारयोरूठि गुणे च कृते मन्प्रत्ययस्य टिलोपे चोमिति सिध्यतीत्यर्थः। ज्वरादेरुदाहरणं क्विपि जूः। जुरौ। जुरः। झलादौ तु– जूर्तिः। जूर्णः। जूर्णवान्। त्वर– तूः। तुरौ। तुरः। तूर्तिः। तूर्णः। तूर्णवान्। रिउआवि- स्रूः। रुआउवौ। रुआउवः। रुआऊतिः। अवि– ऊः। उवौ। उवः।ऊतिः। मव– मूः। मुवौ। मूतः। मूतिः। मामोषीत्यादि। ईट्पक्षे मामवीषि। मामवीमि। मामवीतु। अमामवीत्। अमामवीरिति बोध्यम्। राल्लोपः। `च्छ्वोः शू'डित्तश्च्छ्वोरित्यनुवर्तते। क्वावुदाहरणं–तूः। तुरौ तुरः। धुर्वी– धूः। धुरौ। धुरः। मुच्र्छा–मूः। मुरौ। मुरः।
वृत्तिः धात्वंशलोपनिमित्ते आर्धधातुके परे इको गुणवृद्धी न स्तः । A गुणः or वृद्धिः substitute (which would have otherwise taken place) is not allowed for a इक् letter when followed by a आर्धधातुक-प्रत्ययः which is the cause of elision of a portion of the verbal root.
Example continued from 2-4-74
लोलू + अ Note: 1-1-4 stops the गुणादेशः which would have been done by 7-3-84
= लोल् उवँङ् + अ 6-4-77, 1-1-53
= लोल् उव् + अ 1-3-2, 1-3-3, 1-3-9
= लोलुव
Since the affix “अच्” has the कृत्-सञ्ज्ञा by 3-1-93 कृदतिङ्, “लोलुव” gets प्रातिपदिक-सञ्ज्ञा by 1-2-46 कृत्तद्धितसमासाश्च।
The विवक्षा is पुंलिङ्गे, प्रथमा-एकवचनम्।
लोलुव + सुँ 4-1-2
= लोलुव + स् 1-3-2, 1-3-9
= लोलुवः 8-2-66, 8-3-15